اجزای شیرهای صنعتی و انواع شیرآلات

اجزای شیرهای صنعتی

اجزای اصلی شیرآلات صنعتی از لحاظ ساختار با یکدیگر متفاوتند اما در حالت کلی می توان اجزای شیرهای صنعتی را به صورت زیر دسته بندی کرد:

بدنه (Body)

به پوسته خارجی شیر گفته می شود که اجزای شیرهای صنعتی درون آن قرار دارد؛ جنس پوسته می تواند از فلز یا پلاستیک باشد و برنج، برنز، چدن، فولاد و آلیاژهای آن ها از جمله  فلزاتی هستند که در ساخت بدنه شیر ها کاربرد دارند.

بانت (Bonnet)

وظیفه حفظ و نگه داری اجزای شیرهای صنعتی را برعهده دارد و به صورت پیچی یا فلنجی روی بدنه سوار می شود. بانت یک اتصال قابل تعویض و تعمیر است و انتخاب صحیح جنس آن بستگی به سیال عبوری از شیر دارد.

 

پورت (Port)

مسیر ورودی و خروجی شیر است که معمولا به لوله یا درام وصل می شود.

دیسک (Disk)

دیسک قسمتی متحرک یکی از اجزای شیرهای صنعتی است که در واقع عامل قطع و وصل شدن جریان است. دیسک ها با یکدیگر متفاوت هستند و می توانند به صورت صفحه ای، کروی، استوانه‌ای، و… باشند؛ حرکت دیسک نیز می تواند بصورت چرخشی یا خطی باشد.

 

نشیمنگاه (Seat)

نشیمنگاه یکی از اجزای داخلی و ثابت ساختار اصلی شیر است که در زیر دیسک قرار دارد. در شیرهایی که حرکت دیسک در آنها به صورت خطی است هنگامی که شیر باز است دیسک و نشیمنگاه هیچ ارتباطی باهم ندارند؛ اما وقتی که دیسک پایین آید و جریان قطع شود دیسک کاملا در نشیمنگاه می نشیند. این در حالی است که در شیرهایی که دیسک حرکت صرفا چرخشی دارد، نشیمنگاه و دیسک همیشه با یکدیگر درگیرند.

 

استم (Stem)

استم Stem یکی دیگر از اجزای شیرهای صنعتی است که اکچویتور (Actuator) را به دیسک متصل می_­­کند و از بین بانت گذشته و به درون شیر می­‌رود. استم مقدار جابجایی را که از طریق اکچویتور اعمال می­شود را به دیسک منتقل می­کند. این جابجایی ممکن است به صورت خطی، پیچشی یا ترکیبی از این دو باشد.

استم ها به دو دسته بالارونده و پایین رونده تقسیم می­شوند. استم های بالارونده هنگام باز شدن شیر و مسیر جریان بالا رفته و بالاتر از اکچویتور قرار می­گیرند و استم های پایین رونده درست برعکس حالت قبل هنگامی که می خواهد مسیر جریان بسته شود رو به پایین حرکت می کنند. در شکل زیر عملکرد این دو نوع استم مختلف نشان داده شده است:

 

اکچویتور (Actuator)

اکچویتور در حقیقت قسمتی است که نیروی لازم جهت باز و بسته کردن یا کنترل جریان در شیر به آن اعمال می­شود و در واقع در ساختار شیرهای صنعتی نقش کنترلی را ایفا کرده و در ساختار شیر کنترل یا کنترل ولو ها نصب می گردد. این شیر سیگنال را از کنترل کننده سیستم دریافت و گشتاور مورد نیاز را برای مدیریت و چرخش شیر ایجاد می کند. 

نیروی اعمالی به عملگر ها بسته به نوع عملگر و کاربرد به طرق مختلف از جمله دستی، به وسیله موتور برقی یا به وسیله نیروی پنوماتیک یا هیدرولیک اعمال می­گردد.

 

واشر (Gasket)

واشرها به منظور جلوگیری از نشتی سیال در محل عبور استم (Stem) از بانت (Bonnet) استفاده می شوند. واشرها باید دارای ضخامت مناسبی باشند چراکه در صورت نازک بودن، به سرعت از بین رفته و موجب نشتی در ساختار سازنده شیر VALVE می ­شود. چنانچه ضخامتشان زیاد باشد حرکت استم درون بانت سخت شده و عملکرد شیر پایین می ­­آید. جنس واشر ها معمولاً از فیبر یا پلاستیک فشرده است.