شیر تخلیه بخارات (Pressure Vacuum Relief Valve) یا شیر وکیوم مشخصاً برای تنظیم فشار بخار در مخازن حاوی سوخت های مایع مانند بنزین استفاده میشود. این شیرها از ایجاد فشار بیش از حد یا خلأ در مخزن جلوگیری میکنند. ایجاد فشار بالا یا خلأ میتواند موجب عدم تعادل سیستم و آسیب رسیدن به تجهیزات مخزن شود. این شیرها در دستهی شیرهای ایمنی قرار میگیرند و از طرفی میتوان آنها را زیر گروه شیرهای فشار شکن هم قرار داد.
کنترل فشار و خلأ در شیرهای تخلیه بخارات به وسیله پالت های وزنی یا فنرها یا ترکیبی از این دو صورت میگیرد. شیر تخلیه بخارات بر روی یک نازل در بالای مخزن نصب میشود و هدف اصلی آن محافظت از مخزن در برابر انفجار یا سوراخ شدن است. این سوراخ شدن یا انفجار مخزن میتواند در اثر افزایش فشار ناشی از پمپاژ سیال به داخل مخزن یا افزایش فشار بخار ناشی از تغییرات درجه حرارت مخزن و یا انجام یک سری واکنش های شیمیایی در مخزن باشد. همچنین در اثر خالی کردن مخزن، فشار بخار آن کاهش یافته و به فشاری کمتر از اتمسفر میرسد. در این حالت در مخزن خلأ ایجاد شده و این امر باعث آسیب جدی به بدنه مخزن و تجهیزات آن میشود.
به طور کلی برای جلوگیری از آسیب مخزن و سوراخ شدن و انفجار آن، اصطلاحاً مخزن باید تنفس کند و به همین علت به شیر تخلیه بخارات شیر تنفس (Breather Valve) نیز میگویند. طراحی و انتخاب این شیرها معمولاً بر اساس استاندارد API 2000 صورت میگیرد.
فشار بخار مخازن بر حسب ارتفاع ستون آب بیان میشود و فشار بخار مجاز برای مخازن طبق استاندارد API 2000 برای مواد و شرایط مختلف متفاوت است اما به طور کلی در محدودهی 500 تا 1720 میلیمتر آب قرار میگیرد. همچنین فشار خلأ مجاز برای مخازن بین 30 تا 500 میلیمتر آب میباشد.
شیر تخلیه بخار (Pressure Vacuum Relief Valve) یک شیر خودکار بوده و برای انجام عملکرد خود نیازی به اوپراتور ندارد. همچنین دارای ساختاری ساده و سبک است که همین امر موجب سهولت تعمیر و نگه داری و قیمت نسبتاً ارزان این شیرها شده است. شیر تخلیه بخارات میتواند به صورت افقی یا عمودی بر روی مخزن نصب شود که البته حالت عمودی آن ترجیح داده میشود.
انواع شیر تخلیه بخارات (شیر تنفسی)
در شیرآلات سه نوع مختلف از شیر تخلیه بخار یا شیر تنفسی وجود دارد:
- شیر تخلیه بخار فشاری که با افزایش فشار مخزن سوپاپ آن به سمت بالا باز شده و بخار اضافه تخلیه میگردد تا فشار ثابت شود.
- شیر خلأ یا Vacuum که هنگام تخلیه مخزن و کاهش فشار مخزن، سوپاپ آن رو به پایین باز شده و با ورود هوا به مخزن فشار را تثبیت میکند.
- حالت ترکیبی که سوپاپ آن میتواند هم به سمت بالا و هم به سمت پایین باز شود و با تخلیهی بخار مخزن یا ورود هوا به مخزن، فشار مخزن را ثابت کند.
جنس قطعات شیر تخلیه بخارات
جنس قطعات شیر تخلیه بخارات طبق استاندارد API 2000 مطابق جدول زیر میباشد:
Features | Material |
---|---|
بدنه – bod | ALUMINIUM, CS/CI, SS 304/SS 31 |
رینگ فشار در نشیمنگاه – Seat ring pressure | AL/BRASS, SS304, SS304/S316 |
دیسک فشاری پالت – pallet pressure disc | AL/BRASS, ALUMINIUM, SS304/SS316 |
صفحه – Screen | SS 304/SS316 |
کلاهک – Hood | ALUMINIUM, AL/SS 304/SS 316 |
Studs & Nuts | CS. SS304/SS316 |
واشر – Gasket | CAF, PTFE, NEOPRENE |
دیسک خلاء پالت – Pallet vacuum disc | AL/BRASS, SS304/SS316, SS304/SS316 |
حلقه خلاء نشیمنگاه – Vacuum seat disc | AL/BRASS, SS304/SS316, SS304/SS316 |
جمع بندی شیر تخلیه بخارات
استفاده از شیر تخلیه بخار با توجه به کاربرد ایمنی آن برای مخازن مختلف نگهداری سوخت، بسیار مهم و ضروری میباشد. شرکت ABS در ترکیه از سال 2006 شروع به تولید لوازم ایمنی مورد استفاده در صنعت و شیرهای تخلیه بخارات مخازن کرده است؛ این شرکت شیرهای خود را در مدل ها و ابعاد مختلف و بر اساس فشار مورد نیاز ارائه میکند و محصولات آن از تنوع زیادی برخوردار هستند.
از دیگر برندهای مهم در زمینه تولید شیرهای تخلیه بخارات میتوان به OPW Pressure Vacuum Vents و EBW و TST در آمریکا اشاره کرد که دارای کیفیت بسیار بالا هستند و میتوانند حتی تا 80 سال به کار خود ادامه دهند.
انتخاب شیر تخلیه ی مناسب برای مخزن مسألهی بسیار مهمی است که باید توسط کارشناسان خبره در این زمینه صورت بگیرد؛ چرا که عملکرد نامناسب شیر اطمینان میتواند موجب اثرات بسیار مخرب و زیان بار و حتی حوادث ناگوار گردد.
سلام برای جلوگیری از آسیب مخزن و سوراخ شدن و انفجار آن باید چکار کرد ؟با تشکر از راهنمایی عزیزان
با سلام.عملکر شیر تخلیه بخار (Pressure Vacuum Relief Valve) به چه صورتی میباشد ؟وبهتر است به چه صورتی نصب شود ؟ممنون ک وقت میگذارید تشکر