اکچویتور چیست؟
اکچویتور (Actuator) در لغت به معنای عملگر است و میتوان گفت آخرین تجهیز یک کنترلر است که دستور کنترلی را به اجرا در می‌آورد. در واقع یک دستور برقی را با استفاده از یک منبع تغذیه به یک عمل مکانیکی تبدیل می‌کند. این عمل مکانیکی باید ویژگی هایی داشته باشد: به اندازه کافی سریع باشد، دقیق باشد و حداقل انرژی ممکن را لازم داشته باشد.
Actuator دستورات کنترلی را با کنترل پارامتر اندازه گیری شده اجرا می کند اما اکچویتور چیست؟ در واقع اکچویتور ها عملگران سیستم ما هستند. در بلوک دیاگرام زیر جایگاه اکچویتور ها را در یک سیستم کنترلی می بینیم. اکچویتور ها را می توان واسط بین سیستم و محیط پیرامون دانست.
پرکاربردترین موارد مصرف اکچویتورها در باز و بسته کردن شیرها است. معمولا از اکچیوتور در مواردی که از لحاظ ایمنی نیاز به قطع سریع جریان است، گشتاور زیادی مورد نیاز است، لزوم دسترسی به شیر از راه دور است و یا دسترسی سریع مورد نیاز است، استفاده میشود.
این اکچویتورها بسته به نوع منبع انرژی و حرکتی که ایجاد می‌کنند به دسته‌های: الکتریکی، هیدرولیکی، پنوماتیکی با حرکت خطی و دورانی تقسیم میشوند.
انواع اکچویتور (Actuator) از منظر عامل حرکت
همان طور که ذکر شد اکچویتور ها در خروجی خود یک حرکت مکانیکی به ما می دهند مانند موتور های الکتریکی. این عمل مکانیکی باید دارای سرعت و دقت مناسب باشد. اکچویتور ها با توجه به عامل تحریکشان انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
اکچویتور الکتریکی
نوع مدرن اکچویتور (Actuator) ها هستند که از یک موتور الکتریکی برای تامین انرژی مورد نیاز بهره می‌گیرد. این نوع اکچویتورها از یک موتور الکتریکی، سیستم کنترلی، گیربکس و سوئیچ حدی تشکیل میشوند. در این اکچویتورها با استفاده از گیربکس، سرعت موتور الکتریکی را کاهش داد و به سرعت دورانی مطلوب رسید.
گیربکس باعث میشود دقت و پایداری مناسبی در اکچویتور بوجود آید. سیستم کنترلی موجود در این اکچویتورها کنترل کردن این اکچویتورها بسیار ساده کرده است و میتوان از آنها در سیستم‌هایی که نیاز به کنترل دقیق دارند استفاده کرد. با توجه به اینکه منبع تغذیه این اکچویتورها برق است آلودگی و نشتی ندارند و تجهیز تمیزی به حساب می‌آیند.
این اکچویتورها قیمت نسبتا بالایی دارند ولی با توجه به اینکه قطعات متحرک کمی دارند هزینه تعمیر نگهداری پایینی دارند.
مزایای عملگر الکتریکی
- دارای قابلیت تغییر سرعت موتور به کمک گیربکس و رسیدن به سرعت مطلوب
- موتور الکتریکی را می توانید به سادگی در سیستم کنترلی مدیریت کنید.
- عدم ایجاد آلودگی و یا رطوبت در محیط
- تامین انرژی ساده
- عدم ایجاد نوسان در خروجی
- دارای طراحی های فشرده و کوچک
معایب عملگر الکتریکی
- قیمت نسبتا بالا
- در صورت قطع انرژی الکتریکی در همان وضعیت باقی می مانند.
اکچویتور پنوماتیکی
از پرکاربردترین عملگر ها در زمینه شیرهای صنعتی هستند. قیمت مناسبی دارند و تامین کننده انرژی آنها که هوای فشرده است در اغلب محیط های صنعتی در دسترس است. همچنین این نوع از اکچویتورها ساختار ساده‌تری نسبت به دو نوع دیگر دارند و از این بابت هزینه تعمیر و نگهداری پایین‌تری نیز دارند.
این اکچویتورها دو نوع حرکت چرخشی و خطی را پوشش میدهند و بر روی سایزهای مختلف شیر نیز قابل نصب هستند. هوای مورد نیاز این اکچویتورها به راحتی و با هزینه کم قابل تامین است. اگر در محیط گرم کار کنند افزایش فشار هوا به عملکرد آن کمک خواهد کرد و همچنین هوای اضافی نیز به راحتی به محیط دفع میشود.
اما با توجه به نیروی تقریبا کم سیستمهای پنوماتیکی نمی‌توان از آنها برای شیرهای بزرگ که برای باز و بسته شدن نیاز به گشتاور زیادی دارند استفاده کرد. تراکم پذیری زیاد هوا باعث شده تنظیم و ثابت کردن پیستونهای اکچویتور سخت باشد و همچنین رینگهای آب بندی لاستیکی در آنها باعث ایجاد محدودیت دمایی در کارکرد این نوع اکچویتورها شود.
هرچند میتوان با به کار بردن قطعات کاملا فلزی در این اکچویتورها از آنها در محیط‌ها و کاربردهای مختلفی استفاده کرد. یکی دیگر از مسائل در استفاده از اکچویتور پنوماتیکی تامین هوای کاملا تمیز برای منبع انرژی این سری اکچویتورهاست. هوای مورد استفاده در این اکچویتورها باید عاری از مواد خارجی و خشک باشد تا به تجهیزات اکچویتور آسیب نزند.
توصیه می شود به جهت جلوگیری از آسیب دیدگی Actuator از واحد مراقبت پنوماتیک نیز استفاده شود تا هوای مورد استفاده آن ها بدون هیچ گونه مواد خارجی و خشک باشد. همچنین با توجه به استفاده آن ها از هوای فشرده، آن ها را اکچویتور بادی نیز می نامند. البته با توجه به تلفظ لاتین واژه Pneumatic برخی آن ها را عملگر های نیوماتیک نیز می خوانند.
مزایای عملگر پنوماتیکی
- ارزان بودن و سادگی تهیه ی هوای فشرده
- حرکت آزادانه پیستون ها و عدم قفل شدگی
- هوای اضافی و خارج شده از سیستم بدون ایجاد مشکل به هوای آزاد برمی گردد.
- طراحی ساده
- هزینه های تعمیر و نگهداری پایین
معایب عملگر پنوماتیکی
- انرژی جنبشی کم
- با توجه به تراکم پذیری هوا، اکچویتور نمی تواند میله شیر متصل به پیستون را دقیقا در یک وضعیت نگه دارد.
اکچویتور هیدرولیکی
انواع مایعات می توانند منبع انرژی آن باشند در واقع این عملگرها با تبدیل انرژی هیدرولیک به مکانیکی می توانند باعث حرکت دادن، چرخاندن و یا بلند کردن یک تجهیز یا قسمتی از آن شوند. از آنجایی که مایعات تراکم پذیر نیستند یک عملگر هیدرولیکی میتواند نیروی بزرگی را تحمل کند و گشتاور بالایی ایجاد کند.
از پر کاربردترین اکچویتورها در زمینه شیرآلات صنعتی هستند. زیرا قیمت مناسبی دارند و تامین کننده انرژی آنها که هوای فشرده است در اغلب محیط های صنعتی در دسترس است. همچنین این نوع از اکچویتورها ساختار ساده‌تری نسبت به دو نوع دیگر دارند. از این بابت هزینه تعمیر و نگهداری پایین تری نیز دارند. این اکچویتورها دو نوع حرکت چرخشی و خطی را پوشش میدهند و بر روی سایزهای مختلف شیر نیز قابل نصب هستند.
هوای مورد نیاز این اکچویتور (Actuator) ها به راحتی و با هزینه کم قابل تامین است. اگر در محیط گرم کار کنند افزایش فشار هوا به عملکرد آن کمک خواهد کرد و همچنین هوای اضافی نیز به راحتی به محیط دفع میشود. اما با توجه به نیروی تقریبا کم سیستمهای پنوماتیکی نمی‌توان از آنها برای شیرهای بزرگ که برای باز و بسته شدن نیاز به گشتاور زیادی دارند استفاده کرد. تراکم پذیری زیاد هوا باعث شده تنظیم و ثابت کردن پیستونهای اکچویتور سخت باشد.
همچنین رینگهای آب بندی لاستیکی در آنها باعث ایجاد محدودیت دمایی در کارکرد این نوع اکچویتورها شود. هرچند میتوان با به کار بردن قطعات کاملا فلزی در این اکچویتورها از آنها در محیط‌ها و کاربردهای مختلفی استفاده کرد. یکی دیگر از مسائل در استفاده از اکچویتور پنوماتیکی تامین هوای کاملا تمیز برای منبع انرژی این سری اکچویتورها است. هوای مورد استفاده در این اکچویتورها باید عاری از مواد خارجی و خشک باشد تا به تجهیزات اکچویتور آسیب نزند.
مزایای عملگر هیدرولیکی
- قابلیت ذخیره فشار هیدرولیکی
- آب بندی و عایق کاری کم هزینه
- قابلیت ایجاد نیرو بالا
معایب عملگر هیدرولیکی
- انرژی جنبشی پایین
- ایجاد شبکه لوله کشی هیدرولیکی برای تامین فشار تعداد زیادی از اکچویتور مقرون به صرفه نیست
- در لوله های حامل سیال هیدرولیک، افت فشار قابل توجهی ایجاد می شود.
انواع اکچویتور بر حسب نوع حرکت
اکچویتور خطی
این Actuator ها حرکت خطی ای را تولید می کنند و عملکردی به مانند یک جک دارند نیروی زیادی نیز تولید می‌کند و در عین حال دقت بالایی دارد و از این بابت معمولا در آزمایشگاه ها نیز از آن استفاده میشود اما معمولا نسبت به عملگر چرخشی فضای بیشتری اشغال می‌کند و از این بابت معمولا در کاربردهای خاصی از آن استفاده میشود.
اجزای اکچویتور خطی
اکچویتور چرخشی یا دورانی
حرکت تولیدی این اکچویتورها به صورت دورانی یا چرخشی (روتاری) می باشد. این اکچویتورهای پنیوماتیکی ساختمان ساده‌ای دارند، به طور خلاصه یک شفت دندانه دار که باید به شیر وصل شود در وسط قرار دارد و دو پیستون در دو طرف آن قرار گرفته‌اند که با دندانه‌ای به شفت متصل هستند.
دو محفظه جدا از هم در یک اکچویتور وجود دارد که ناحیه درونی، بین دو پیستون و ناحیه خارجی، بین هر پیستون و دیواره قراردارد و کاملا از هم ایزوله هستند.
سیال محرک با پر و خالی شدن در این دو ناحیه باعث به حرکت درآمدن پیستون میشود. پیستون نیز با استفاده از دنده‌هایی که آن را به شفت متصل کرده، گشتاور لازم برای چرخاندن شیر را تامین می‌کنند. اکچویتور تک و دو عملکردی از دیگر دسته بندی‌های اکچویتورها است. در نوع تک عملکردی به جای محفظه خارجی پیستون که با پر شدن سیال در آن باعث حرکت شفت میشود.
در این حالت از فنر بهره میگیریم به صورتی که با پر شدن سیال در محفظه بین پیستون‌ها، هر دو پیستون حرکت می‌کنند و از هم دور میشوند و فنر را که یک سر آن به دیواره اکچویتور و یک سر آن به پیستون است را فشرده می‌کنند. با خالی شدن سیال از محفظه بین دو پیستون، فنر که در مرحله قبل جمع شده بود، باز شده و پیستون را به حالت قبلی برمی‌گرداند.
عملگرهای دورانی نیز یه دو دسته تقسیم بندی می شوند:
1. دورانی با زاویه محدود (Part-turn)
2. دورانی پیوسته (Multi-turn)
فاکتورهای موثر در انتخاب اکچویتور چیست؟
برندها و مدلهای گوناگونی از عملگر در بازار موجود است. بنابراین برای انتخاب یک اکچویتور مناسب باید فاکتورهای زیادی را بررسی کنیم. مانند هر خرید دیگری، فاکتورهای تاثیرگذار در خرید ما را نیازهای ما تعیین می‌کنند.
یکی از مهمترین عامل‌های تاثیرگذار در انتخاب اکچویتور، اندازه و نوع اتصال خروجی آن که به شیر است. بنابراین با توجه به نوع و اندازه اتصال شیر مورد نظر باید اکچویتور مناسب با آن را انتخاب کرد.
فاکتور دیگر تاثیرگذار در انتخاب اکچویتور، گشتاور خروجی ای است که میتواند تولید کند. شیرها با توجه به اندازه و نوعی که دارند، گشتاورهای مختلفی برای باز و بسته کردن آنها مورد نیاز است. بنابراین باید اکچویتوری انتخاب شود که بتواند گشتاور مورد نیاز برای باز و بسته کردن پمپ را تامین کند. در غیر اینصورت اکچویتور بی‌فایده خواهد بود.
زاویه چرخش اکچویتور (Actuator)، دیگر فاکتور تاثیرگذار در انتخاب اکچویتور است. هر شیر با توجه به نوع آن و محلی که نصب شده است لازم است تا درصد خاصی باز و بسته شود، بنابراین اکچویتوری باید برای آن انتخاب شود که ارائه دهنده آن مقدار زاویه باشد.
همچنین دو پیچ بر روی اکچویتور قرار دارد که با استفاده از آن میتوان تا 10 درجه، مقدار زاویه باز و بسته شدن شیر را تغییر داد. از دیگر فاکتورهای تاثیرگذار برای تهیه تجهیزات مکانیکی و الکتریکی میتوان به فشار و دمای کاری، استاندارد و … اشاره کرد.
اکچویتورها را میتوان به دو دسته ساعتگرد و پاد ساعتگرد تقسیم کرد. دسته اول در ابتدا ساعتگرد چرخیده و شیر باز را می‌بندند. دسته دوم در ابتدا پادساعتگرد چرخیده و شیر بسته را باز می‌کنند. این تقسیم بندی کمک می‌کند تا با توجه به اینکه شیر اغلب باز است یا بسته، از اکچویتور مناسبی استفاده کرد.
بررسی انواع اکچویتور از نظر برند
اکچویتور Valbia
این اکچویتور در هر دو مدل تک و دو عملکردی ارائه شده است، زاویه چرخش استاندارد این اکچویتورها 0-90 که نسخه 180-0 آن نیز موجود است. این اکچویتور با داشتن استاندارد Atex برای محیط‌هایی با ریسک بالای آتش سوزی عملکرد مناسبی دارد. در انتخاب مواد مورد استفاده در ساخت این محصول دقت زیادی شده است.
با توجه به قدیمی بودن تکنولوژی اکچویتورها، طراحی این اکچویتور جدید به نظر می‌آید. از همین بابت است که شرکت Valbia از لحاظ کیفیت، استاندارد، عملکرد و عمر طولانی و مفید کاری، محصول خود را ضمانت می‌کند.
ساختارها و مواد متنوع به کار رفته در این اکچویتورها، مدلهای گوناگونی از اکچویتورهای Valbia را بوجود آورده است که همه تجهیزات و محیطهای عملکردی را پوشش میدهند و باتوجه به گستردگی مدلها با بیشتر تجهیزات هماهنگ میشوند. همچنین این شرکت تجهیزات جانبی متنوعی که با اکچویتورها هماهنگ باشند و عملکرد آنها را بهبود ببخشند، ارائه داده است.
از جمله آنها میتوان به شیر سلنوئید، لیمیت سوئیچ، positioners وچرخدنده اورژانسی اشاره کرد. سری 82 و 83 بدنه آلومینیومی دارند و به ترتیب زاویه چرخش 90-0 و 180-0 دارند و سری 84 بدنه فولادی و زاویه چرخش 90-0 دارد. در همه‌ی مدلها با استفاده از پیچ تنظیم میتوان زاویه چرخش را 5 درجه کم و زیاد کرد.
| مدل | Valbia 82&83 series |
|---|---|
| فشار عملکردی (بار) | 8 |
| دمای عملکردی (سانتی گراد) | -20 تا +80 |
| زاویه چرخش | 0-90 0-180 |
| گشتاور تولیدی (نیوتن متر) | 100-2300 |
بدنه این اکچویتورها محکم بوده و در مقابل خوردگی مقاوم هستند و همچنین تجهیزات متحرک برای عمر طولانی تر، اکثرا خود روان کن بوده و اصطکاک کمی دارند. در مدل تک عملکردی که فنر دارد، فنر به کار رفته با کیفیت بوده و توانایی کار با فشار و گشتاورهای مختلف را دارد.
در اکچویتورهای شرکت Valbia فضای کوچکی در پیستون جدا شده است که در فشار محفظه هم تاثیر ندارد، این فضای کوچک از نشتی‌های احتمالی جلوگیری می‌کند که شرکت Valbia ادعا می‌کند این روش فقط در اکچویتورهای شرکت خودش به کار رفته و باعث عملکرد بهتر و طول عمر بیشتر اکچویتور خواهد شد.
اکچویتور Genebre
این برند اسپانیایی از سال 1981 فعالیت خود را آغاز کرده است و از برندهای مطرح و با کیفیت به حساب می‌آید. اکچویتور پنوماتیکی این برند به نسبت جمع و جور طراحی شده است و بدنه‌ای آلومینیومی دارد و سطح پیستون ضریب اصطکاک پایینی دارد و ضد خوردگی است. انواع شیرهای سلنوئید و positioner بر روی این اکچویتورها قابل نصب هستند.
مدل استاندارد این سری اکچویتورها 90 درجه چرخش است اما مدلهای 120،135،150 و 180 نیز در دسترس هستند و همچنین با پیچهای تنظیم روی اکچویتور میتوان زاویه باز شدن را تا 10 درجه کم و زیاد کرد. در مواقع اورژانسی نیز میتوان به صورت دستی با اکچویتور کار کرد.
| مدل | Genebre |
|---|---|
| فشار عملکردی (بار) | 10 |
| دمای عملکردی (سانتی گراد) | -20 تا +80 |
| زاویه چرخش | 0-90 0-180 |
| گشتاور تولیدی (نیوتن متر) | 100-2300 |
بهتر است از هوای تمیز فیلتر شده و خشک در این اکچویتورها استفاده کرد و اگر هوای خشک در دسترس نبود میتوان از هوای غیر خشک استفاده کرد اما باید روان کننده بهتری نیز استفاده کنیم. فنر استیل به کار رفته در مدل تک عملکردی با epoxy پوشش‌دهی شده و کلیه قطعاتش در مقابل خوردگی مقاوم هستند.
این برند نیز دو مدل ساعتگرد و پاد ساعتگرد ارائه کرده است که با توجه به وضعیت معمول شیر مورد نظر از مدل مناسب استفاده می‌کنیم. به طور مثال اگر شیر مورد نظر ما معمولا باز است و لازم است گاهی بسته و دوباره باز شود، باید از اکچویتور مدل ساعتگرد استفاده کرد که در ابتدای حرکتش شیر باز است و با چرخش ساعتگرد آن را میبندد و دوباره باز می‌کند.
اکچویتور Duravis
این برند ترکی محصولات دیگری مانند انواع شیر نیز ارائه می‌دهد و از لحاظ کیفیت فرق چندانی با برندهای اروپایی ندارد. عملگر های این برند زیبا و کم حجم و مدرن ساخته شده‌اند. این شرکت سعی کرده است انواع نیاز مشتری‌ها را پوشش دهد و 16 سایز مختلف، 3 مدل برای دمای کاری‌های متفاوت و 2 مدل برای کار در محیط اسیدی و عادی ارائه داده است.
اکچویتورهای Duravis نیز در مدل تک و دوبل عملکردی موجود هستند و از دو پیستون و چرخدنده شانه‌ای بهره می‌گیرند.
| مدل | Duravis |
|---|---|
| فشار عملکردی (بار) | 8 |
| دمای عملکردی (سانتی گراد) | -20 تا +80 |
| زاویه چرخش | 0-90 _ 0-120 _ 0-240 |
| گشتاور تولیدی (نیوتن متر) | 6-3000 |
زاویه چرخش استاندارد این اکچویتورها 90 درجه است که مدلهای 120،180 و 240 درجه نیز موجود می‌‌باشند و میتوان با پیچ تنظیم 5 درجه زاویه چرخش را کم و زیاد کرد. گشتاور تولیدی توسط این اکچویتورها بین 3 تا 6000 نیوتون متر است.
این اکچویتورها از کیفیت ساخت بالایی برخوردار هستند و مواد به کار رفته در ساخت آنها نیز مرغوب و به روز است. برای مثال جنس بدنه آلومینیوم آنودایز شده، جنس پیستون آلومینیوم ریخته گری شده، چرخدنده‌ها از جنس فولاد ضد زنگ و بیرینگ‌ها تکنوپلیمر هستد.
این شرکت تجهیزات جانبی متنوعی برای محصولات خود ارائه داده است که میتوان به سوئیچ حدی و شیر سلنوئید اشاره کرد. ویژگی مثبت این برند این است که محصولات و قطعات یدکی اش بیشتر و راحت‌تر در دسترس قرار می‌گیرد و طیف قابل قبولی از محصولات را نیز ارائه کرده است.
اکچویتور Festo
این برند با کیفیت با بیش از 61 کشور مشغول به همکاری است و در 35 صنعت نیز فعالیت دارد. اکچویتورهای این برند نیز مانند اکثر اکچویتورها در مدل تک و دوبل عملکردی موجود است و از سیستم چرخدنده شانه‌ای بهره می‌گیرد که میتواند گشتاور ثابتی تولید کند.
actuator های برند Festo در سایزهای مختلف در دسترس هستند و برای خودکار کردن شیر پروانهای، شیر توپی و تجهیزات تهویه مطبوع و همچنین سیستمهای انتقال آب و تجهیزات صنعت دارو مورد استفاده قرار می‌گیرند.
طراحی کم جا و حساب شده آن و مدلها مختلف این اکچویتور باعث شده تا با تجهیزات گوناگون به کار برده شود. اکچویتورهای این برند در دو مدل دما بالا و دما پایین موجود هستند که می‌توانند بازه دمای عملکردی 50- تا 150 درجه سانتیگراد را پوشش دهند. مدل ساعتگرد و پادساعتگرد نیز برای این اکچویتورها وجود دارد.
به طور کلی اکچویتورهای این برند کیفیت بالایی دارند. این محصولات از بهترین مواد ساخته شده‌اند و در دسترس هم قرار دارند. ضمنا actuator های برند Festo، از لحاظ گوناگونی مدلها نیز تنوع بسیاری دارند و کاملا قابل قبول هستند.
| مدل | DFPD Festo |
|---|---|
| فشار عملکردی (بار) | 8 |
| دمای عملکردی (سانتی گراد) | -20 تا +80 |
| زاویه چرخش | 0-90 _ 0-180 _ 0-240 |
| گشتاور تولیدی (نیوتن متر) | 10-2400 |
خرید اکچویتور
همانطور که در بالا توضیح داده شد در انتخاب یک اکچویتور فاکتورهایی تاثیر گذار هستند، از جمله: نوع و سایز تجهیزی که اکچویتور میخواهد به آن متصل شود، دما و فشار و به طور کلی شرایط محیط عملکردی اکچویتور، گشتاور مورد نیاز، زاویه چرخش مورد نیاز و … .
با توجه به بررسی شرایط بالا و انتخاب نوع اکچویتور مورد نیازیتان لازم است از جدولهای مدلهای مختلف یک برند، مدل مورد نیازتان را انتخاب کنید. به اینصورت که برای مثال اگر می‌خواهید برای یک شیر اکچویتور انتخاب کنید ابتدا با گشتاور سنج، گشتاور مورد نیاز برای باز و بسته کردن آن را بدست آورید. سپس این گشتاور را در ضریب اطمینان حدودا 2/1 ضرب کرده و گشتاور اصلی که باید از طرف اکچویتور تامین شود را بدست می‌آوریم.
سپس مقدار فشاری که میتوانیم برای سیستم پنوماتیک اکچویتور تامین کنیم را نیز در نظر میگیریم. آنگاه با استفاده از این دو عددِ گشتاور و فشار، وارد جدول مدلها می‌شویم و مدل مورد نظر را انتخاب می‌کنیم.
اکچویتور، عنصر نهایی سیستم های ابزار دقیق
اکچویتور یا عملگر (Actuator) بخش مهمی از تجهیزات ابزار دقیق به حساب می آیند که وظیفه آنان در سیستم کنترلی، تبدیل سیگنال کنترلی به سیگنال فیزیکی مورد نیاز فرآیند است. به عنوان مثال برای تغییر وضعیت یک شیر از حالت باز به بسته و برعکس نیاز به یک حرکت داریم که این حرکت توسط اکچویتور انجام می شود و برای همین هم به اکچویتور ها محرک نیز می گویند.
انواع Actuator بر حسب ساختار داخلی
1. تک عملکردی (Single Acting):
این مدل به مدل عملکرد با کمک فنر بازگشتی (spring return) نیز معروف است چرا که در ساختار آن ها یک فنر وجود دارد که با خروج سیال، وضعیت اکچویتور را به حالت اولیه برمی گرداند. در واقع برای کنترل ولو ما فقط لازم است یک طرف اکچویتور را تحت فشار قرار دهیم.
2. دو عملکردی (Double Acting):
در این اکچویتور ها باز و بسته شدن و تغییر وضعیت Actuator فقط با کمک سیال انجام می شود. ورود سیال در یک بخش باعث باز شدن و ورود از سمت دیگر باعث بسته شدن می شود. در واقع برای کنترل ولو ما باید دو طرف اکچویتور را به صورت متناوب تحت فشار قرار دهیم
در کاربرد های مثل کنترل ولو ها، شیر های توپی و چوک ولو ها (choke valve) معمولا هر دو نوع ذکر شده استفاده می شوند. می توان گفت تقریبا گشتاور تولیدی آن ها مساوی است (در برخی موارد مشابه دو عملکردی ممکن است بیشتر باشد) در شکل زیر در یک مثال از اکچویتور هیدرولیک یا پنوماتیک خطی تفاوت این دو مدل را بررسی می کنیم:
مقایسه اکچویتور Single acting و Double acting
| کاربرد | دو عملکردی | فنر بازگشتی |
|---|---|---|
| گشتاور | کم تا خیلی زیاد | کم تا زیاد |
| سیستم ایمنی (SDV) | کمی پیچیده، انتخاب دوم | ساده، قابل اطمینان، بهترین انتخاب |
| Fail در آخرین موقعیت | بهترین انتخاب | گران قیمت، انتخاب دوم |
| کنترل ولو و چک ولو | مناسب برای سایز های بالای 10 اینچ و همچنین کاربرد های بافشار بالا | مناسب برای سایز های 8 اینچ و به پایین |
ممکن است مدل های دیگری از اکچویتور ها را شنیده باشید که در دسته بندی های فوق نباشند. لذا در ادامه به معرفی برخی از مدل های معروف می پردازیم:
- اکچویتورهای دیافراگمی: نوعی از اکچویتور های پنوماتیک به حساب می آیند. عملکرد اکچویتورهای دیافراگمی به این صورت است که هوای فشرده به دیافراگم (غشای انعطاف پذیر) اعمال می شود.
- اکچویتورهای پیستونی: این سری از اکچویتور ها نیز از جمله اکچویتور های پنوماتیک است که قابلیت تاب آوری در فشار های بالا را دارد.
- اکچویتور دستی: در این مدل از اکچویتور ها یک چرخ دستی وجود دارد که به کمک آن نیز میتوان وضعیت عملگر را از باز به بسته و بلعکس تغییر داد.
- سلف اکچویتد ولو: این اکچویتورها نیازی به دریافت سیگنال کنترلی ندارند و با توجه به فشار سیال درون خود باز و بسته می شوند.
کاربرد اکچویتور چیست؟
پرکاربردترین موارد استفاده از اکچویتورها در باز و بسته کردن ولو است. کاربرد اکچویتورها در مواردی است که از لحاظ ایمنی نیاز به قطع سریع جریان باشد و یا گشتاور زیادی مورد نیاز باشد. در چنین مواردی لزوم دسترسی به شیر از راه دور بوده و یا دسترسی سریع مورد نیاز است، استفاده میشود.
اکچویتور ها در ساده ترین کاربرد های روزانه ما نیز هستند و ایفای نقش می کنند. مثلا هنگامی که به فروشگاهی می رویم و درب به صورت اتوماتیک باز می شود، در واقع این عملگر ها هستند که درب را باز می کنند.
برای استعلام قیمت و خرید انواع اکچویتورهای پنوماتیکی، هیدرولیکی و الکتریکی از طریق شماره تلفن های: 09912055724 | 88522276 021 | 86121894 021 با کارشناسان فنی فروشگاه اینرژی تماس بگیرید.
سلام عملگرهای دورانی به چند دسته تقسیم میشوند و چه قابلیت ها و کاربردهایی دارند؟با تشکر از راهنمایی ادمین سایت اینرژی
سلام عرض ادب.فاکتورهای موثر در انتخاب اکچویتور چیست؟بسیار متشکرم از این همه دقت و کامل بودن مقالات سایت.خداقوت
سلام
خیلی خوب توضیح داده بودین
انواع اکچویتورها رو گفتین
اگر مقدوره برندهای پر مصرف ایران رو هم مطرح کنین
ممنون
با سلام و تشکر از شما همراه گرامی
سعی می کنیم برندهای پر کاربرد رو در قالب مقاله ای تدوین و در اختیار بگذاریم.
برای مشاهده محصولات اکچویتور پنوماتیک و اکچویتور برقی و اکچویتور الکترو پنوماتیک می توانید به زیر منوهای لینک زیر مراجعه نمایید.
https://inergy.ir/product-category/%d8%a7%d8%a8%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d9%82%db%8c%d9%82/%d8%b9%d9%85%d9%84%da%af%d8%b1/
با تشکر