برای آشنایی با انواع پمپ هیدرولیکی با این مقاله از بلاگ اینرژی همراه باشید. سیستم های هیدرولیکی از پرکاربردترین سیستمهای مکانیکی محسوب می‌شوند.
در این سیستم ها برای مثال یک سیال تراکم ناپذیر توسط پمپ های خاصی و از طریق لوله ها و شیلنگ ها از مخزن به محل مورد نیاز منتقل می شود و یا توسط سیال تراکم ناپذیر و پیستون، نیروی مورد نیاز یک بازوی هیدرولیکی تامین می گردد. برای انتقال و به طور کلی به جریان انداختن سیال در این گونه سیستم ها از پمپ استفاده می شود که به اصطلاح به آن پمپ هیدرولیک گفته می شود.
انواع پمپ هیدرولیکی کاربردهای مختلفی دارند اما همگی به مانند قلب یک سیستم هیدرولیکی عمل کرده و سیال تراکم نا پذیر را در سیستم با توجه به نیاز آن سیستم به جریان می اندازند. بنابراین می توان گفت که پمپ هیدرولیکی از اصلی ترین قسمت های یک سیستم هیدرولیکی است. در شکل 1 نمونه ای از انواع پمپ هیدرولیکی آورده شده است.
انواع پمپ هیدرولیکی
به طور کلی تقسیم بندی های زیادی برای انواع پمپ هیدرولیکی وجود دارد که در مقاله حاضر به عمومی ترین تقسیم بندی موجود پرداخته خواهد شد.
انواع پمپ هیدرولیکی را می توان به دو دسته دینامیکی (جابجایی غیر مثبت) و جابجایی مثبت تقسیم بندی نمود. در شکل 2 شماتیکی از نحوه تقسیم بندی انواع پمپ هیدرولیکی به دو دسته فوق الذکر ارائه شده است:
1- پمپ هیدرولیکی دینامیکی (جابجایی غیر مثبت)
پمپ های گریز از مرکز در هر سه مدل جریان محوری، شعاعی و مختلط در دسته پمپ های دینامیکی (جابجایی غیر مثبت) قرار می گیرند. این پمپ ها نسبت به بالا رفتن فشار مورد نیاز سیستم، مقاومت لازم را ندارند و اگر فشار درخواستی سیتم از مقداری بالاتر رود، جریان خروجی پمپ قطع خواهد شد.
از این بابت معمولا از آن ها در قسمت های اصلی سیستم هیدرولیکی استفاده نمی شود و عموما برای انتقال سیال در مراحل ابتدایی سیستم مورد استفاده قرار می گیرند.
پمپ های جابجایی غیرمثبت به دلیل فشار کم مایع و جریان خروجی بالا عمدتا در مصارف خانگی برای انتقال اولیه سیالات از نقطه ای به نقطه دیگر بهره گرفته می شوند و می توان گفت که در صنعت جایگاهی ندارند.
حداکثر ظرفیت فشاری آن ها 250 الی 300 پوند بر اینچ مربع است. در شکل 2 مکانیزم عملکرد پمپ دینامیکی (جابجایی غیر مثبت) ملاحظه می شود.
2- پمپ هیدرولیکی جابجایی مثبت
در پمپ های جابجایی مثبت یک مقدار مشخص سیال در هر چرخش محور، پمپ می شود. این سری پمپ ها توانایی بالایی در مقاوت نسبت به فشار درخواستی سیستم دارند و به همین دلیل کاربرد گسترده ای در صنایع دارند. این پمپ ها را می توان به دو دسته رفت و برگشتی (Reciprotating) و دورانی (Rotary) تقسیم بندی نمود.
این پمپ ها که پمپ های صنعتی محسوب می شوند، توانایی غلبه بر فشار حاصل از بارهای مکانیکی سیستم و نیز مقاومت ایجاد شده در مقابل جریان اصطکاک را دارا می باشند. از مزایای پمپ های جابجایی مثبت نسبت به پمپم های دینامیکی می توان به توانایی کار در فشارهای بالا، ابعاد کوچک و فشرده، بازده حجمی بالا و توانایی کارکرد در محدوده وسیعی از فشارها و سرعت ها اشاره نمود. پمپ‌هیدرولیکی جابجایی مثبت رفت و برگشتی، همانطور که از اسم اش پیداست حرکت چرخشی ندارد و حرکت دورانی الکتروموتور را به حرکت خطی تبدیل می کند.
پمپ هیدرولیک به سه دسته سیلندر پیستونی، پلانجری (پیستون بزرگتر از سیلندر) و دیافراگمی تقسیم بندی می شوند. پمپ‌های دورانی نیز به 5 دسته پره ای، چرخدنده ای (داخلی و خارجی)، دمبلی، پیچی و لوله منعطف تقسیم بندی می گردند.
همچنین لازم به ذکر است که پمپ های پیستونی خود به دو دسته‌ی جابجایی ثابت و متغیر تقسیم بندی می‌شوند. با توجه به نوع سیستم هیدرولیکی و نیازهای آن سیستم و همچنین نقاط قوت و ضعف هرکدام از این مدل پمپ ها، پمپ مناسب انتخاب می شود. در شکل 3 مکانیزم عملکرد پمپ جابجایی مثبت ارائه شده است.
تحلیل مزایا و معایب انواع پمپ هیدرولیکی
هرکدام از پمپ های معرفی شده نقاط قوت و ضعف خود را دارند که به اختصار چند مورد از آنها در ادامه ذکر می شوند:
- به طور کلی پمپی که در آن از چرخدنده استفاده می شود سر و صدای بیشتری تولید می کند. این پمپ ها نیاز به روانکاری و خنک کاری بیشتری دارند. همچنین تجهیزات جلوگیری از نشتی نیز به علت استفاده از روغن روانکار الزامی است. این موارد در پمپ‌های مارپیچ بیشتر به چشم می آید.
- پمپ‌های تیغه‌ای از پرکاربردترین پمپ های جابجایی مثبت هستند که معمولا از تیغه های کشویی ضد زنگ و مقاوم در آنها استفاده می شود. در صورت خرابی تیغه ها، می توان به راحتی آن ها را تعویض کرد. بنابراین هزینه تعمیر و نگهداری پایینی دارند و بی سر و صدا نیز هستند.
- پمپ های دمبلی همانند پمپ‌های چرخدنده داخلی هستند که از یک هرزگرد و یک درایور تشکیل شده اند و زاویه 90 درجه با یکدیگر می سازند.
- پمپ‌های پیستونی از گرانترین پمپ‌ها به حساب می آیند که بازده بالایی دارند. این پمپ ها به دو نوع اصلی شعاعی و محوری تقسیم می شوند. ابعاد این پمپ ها معمولا بزرگ است و جریان تولیدی آن ها کاملا پیوسته بوده و ضربان (پالس) ندارد.
- پمپ های پلانجری همانند پمپ های پیستونی هستند با این تفاوت که بین پیستون و دیواره پمپ فضای خالی وجود دارد.
سلام حداکثر ظرفیت فشاری پمپ هیدرولیکی دینامیکی (جابجایی غیر مثبت) چقدر میباشد؟با تشکر از سایت اینرژی
پمپ ها در دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند. گروه اول پمپ هایی با جابجایی مثبت هستند و گروه دوم نیز پمپ هایی با جابجایی منفی یا غیر مثبت می باشند.
عباس عزیز ممنون که مطالب وبلاگ مارو دنبال می کنید.