ترانس
خازن
دژنکتور
رله
کنتاکتور
نمایشگر
تجهیزات تابلو برق
تجهیزات تابلو برق صنعتی چیست ؟
به مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی به هم پیوسته که برای تحقق منظور معینی ، هماهنگ با یکدیگر کار می کنند. تجهیزات تابلو برق صنعتی ، تجهیزات برقی و الکترونیکی است که برای ارتباط بین تجهیزات و دستگاه های مربوطه به کار می‌رود ، اصول ساخت تجهیزات مورد استفاده در تابلوهای برق صنعتی بر اساس دو مبنا میباشد:
- حفاظت
- کنترل
لیست لوازم تابلو برق صنعتی
- بی متال
- کلید حرارتی
- کلید مینیاتوری
- کلید هوایی
- کلید اتوماتیک
- کنتاکتور
- رله
- کنترل فاز
- رگولاتور خازنی
- خازن ها
- نمایشگر
- ترانس
- جراغ سیگنال
- کلید محافظ جان
- بدنه تابلو برق
- تجهیزات تابلو برق ضد انفجار
- دژنکتور
بی متال ( BIMETAL )
برای حفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی (بی متال) استفاده می شود .
اساس کار این رله ها بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته است ، بر اثر عبور جریان از بی متال ، دو فلز گرم می شوند و طول آنها افزایش می یابد و از آن جایی که ضریب انبساط طولی یکی از فلزات بیشتر از دیگری است ، دو فلز با هم به سمت فلزی که ضریب انبساط طولی کمتری دارد خم می شود و در نتیجه مسیر عبور جریان کنتاکتها باز و مدار قطع می شود .
بی متال اضافه بار موتور را احساس میکند و بر همین اساس توان عبوری برای موتور را قطع کرده و موتور را از آسیب ناشی از گرمای بیش از حد محافظت و از اتلاف انرژی جلوگیری نماید و وظیفه کلید بی متال ، موتور را در مقابل خطای فاز و عدم تعادل فاز هم محافظت نماید .
معرفی اجزای بی متال
- ترمینال‌های قدرت ورودی و خروجی ( L123 , T123 ):
ترمینال‌های خانواده L به ترمینال‌های داخلی نیز شناخته می‌شوند که به‌طور مستقیم بر روی کنتاکتور نصب می‌شوند. منبع تغذیه موتور یا مصرف کننده را میتوان به ترمینال‌های خانواده T متصل کرد .
- پیچ تنظیم جریان:
یک پیچ که معمولاً دارای رنگ متفاوت است و در انواع بی متال دیده میشود ، به شما اجازه میدهد تا با استفاده از آن جریان نامی موتور یا مصرف کننده خود را تنظیم کنید . جریان را میتوان بین حد بالا مثلاً ۹ آمپر و حد جریان پایین مثلاً ۱۳ آمپر تنظیم کرد .
- دکمه راه اندازی مجدد (RESET):
کلیدی که معمولاً به رنگ قرمز است و رله بی متال را پس از رفع خطا راه اندازی مجدد میکند .
- عقربه تنظیم ریست:
به وسیله این عقربه می‌توانید انتخاب نمائید که رله بی متال شما پس از رفع خطا به‌صورت دستی به حالت اول باز گردد یا به حالت خودکار .
- کنتاکت کمکی:
همانند تمامی تجهیزات برق صنعتی و به جهت استفاده در مدارات کنترل تابلو برق ، این امکان بر روی رله‌های بی متال قرار داده شده تا از کنتاکت های کمکی باز و بسته موجود بر روی آن استفاده کرده و مصرف کننده را کنترل نمائید . کنتاکت NO برای سیگنال تریپ بوده و کنتاکت NC برای قطع ارتباط کنتاکتور میباشد .
- کلید تست:
دکمه کوچکی که در نهایت پس از بستن مدار می‌توانید با استفاده از آن از صحت عملکرد مدار بسته شده اطمینان حاصل نمائید .
استاندارد جریان بی متال
انتخاب فیور ، کنتاکتور و رله بی متال بر اساس استاندارد و بر حسب استفاده و روش راه اندازی مستقیم در جدول زیر :
| 220 الی 240 ولت | 380 ولت | الی 440 وات | جریان بر حسب آمپر | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اسب بخار | کیلووات | اسب بخار | کیلووات | اسب بخار | کیلووات | فیوز | بی متال | کنتاکتور |
| 5.5 | 4 | 10 | 7.5 | 10 | 7.5 | 16 | 7-10 | 12 |
| 12.5 | 9 | 20 | 7-10 | 12 | ||||
| 7.5 | 5.5 | 13.5 | 10 | |||||
| 15 | 11 | 15 | 11 | 25 | 13-18 | 16 | ||
| 10 | 7.5 | 20 | 15 | 20 | 15 | 32 | 13-18 | 16 |
| 13.5 | 10 | 25 | 18.5 | 25 | 18.5 | 40 | 18-25 | 25 |
| 15 | 11 | 40 | 18-25 | 25 | ||||
| 30 | 22 | 50 | 18-25 | 25 | ||||
| 30 | 22 | 50-63 | 23-32 | 40 | ||||
| 20 | 15 | 35 | 25 | 63 | 23-32 | 40 | ||
| 25 | 18.5 | 40 | 30 | 40 | 30 | 63 | 30-40 | 40 |
| 45 | 33 | 80 | 30-40 | 40 | ||||
| 50 | 37 | 80 | 30-40 | 40 | ||||
| 30 | 22 | 50 | 37 | 80 | 38-50 | 63 | ||
| 60 | 45 | 100 | 38-50 | 63 | ||||
| 60 | 45 | 70 | 50 | 100 | 48-57 | 63 | ||
| 40 | 30 | 75 | 55 | 80 | 58 | 125 | 57-66 | 63 |
| 50 | 37 | 90 | 65 | 125 | 60-80 | 80 | ||
| 60 | 45 | 100 | 75 | 100 | 75 | 160 | 75-105 | 125 |
| 125 | 90 | 200 | 75-105 | 125 | ||||
| 75 | 0 | 125 | 90 | 200 | 95-125 | 125 | ||
انتخاب فیور ، کنتاکتور و رله بی متال بر اساس استاندارد و بر حسب استفاده و روش راه اندازی ستاره – مثلث در جدول زیر :
| 220 الی 240 ولت | 380 ولت | الی 440 وات | جریان بر حسب آمپر | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اسب بخار | کیلووات | اسب بخار | کیلووات | اسب بخار | کیلووات | فیوز | بی متال | کنتاکتور |
| 5.5 | 4 | 10 | 7.5 | 10 | 7.5 | 16 | 7-10 | 12 |
| 12.5 | 9 | 20 | 7-10 | 12 | ||||
| 7.5 | 5.5 | 13.5 | 10 | |||||
| 15 | 11 | 15 | 11 | 25 | 13-18 | 16 | ||
| 10 | 7.5 | 20 | 15 | 20 | 15 | 32 | 13-18 | 16 |
| 13.5 | 10 | 25 | 18.5 | 25 | 18.5 | 40 | 18-25 | 25 |
| 15 | 11 | 40 | 18-25 | 25 | ||||
| 30 | 22 | 50 | 18-25 | 25 | ||||
| 30 | 22 | 50-63 | 23-32 | 40 | ||||
| 20 | 15 | 35 | 25 | 63 | 23-32 | 40 | ||
| 25 | 18.5 | 40 | 30 | 40 | 30 | 63 | 30-40 | 40 |
| 45 | 33 | 80 | 30-40 | 40 | ||||
| 50 | 37 | 80 | 30-40 | 40 | ||||
| 30 | 22 | 50 | 37 | 80 | 38-50 | 63 | ||
| 60 | 45 | 100 | 38-50 | 63 | ||||
| 60 | 45 | 70 | 50 | 100 | 48-57 | 63 | ||
| 40 | 30 | 75 | 55 | 80 | 58 | 125 | 57-66 | 63 |
| 50 | 37 | 90 | 65 | 125 | 60-80 | 80 | ||
| 60 | 45 | 100 | 75 | 100 | 75 | 160 | 75-105 | 125 |
| 125 | 90 | 200 | 75-105 | 125 | ||||
| 75 | 0 | 125 | 90 | 200 | 95-125 | 125 | ||
کلید حرارتی
کلید حرارتی یا MPCB برگرفته از عبارت Motor Protection Circuit Breaker به معنای مدار قطع کن محافظ موتور، که با نام MMS مخفف عبارت Manual Motor Starter به معنای کلید راه انداز موتور نیز شناخته می شود ، از جمله کلیدهای قابل قطع زیر بار می باشد ؛ که جهت روشن و خاموش کردن موتور ، هم چنین محافظت از موتورها در زمان راه اندازی و کار، در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه، به کار می رود.
این کلید که در بازار با نام کلید حرارتی – مغناطیسی نیز شناخته می شود، در مواقع بروز اتصالی به صورت خودکار عمل می کند.
تفاوت کلید حرارتی و بی متال
- کلید حرارتی مدار قدرت را قطع و وصل می نماید ، ولی بیمتال مدار فرمان را قطع می کند . با استفاده از تیغه بسته بیمتال در مسیر بوبین کنتاکتور مربوطه می توان بوبین کنتاکتور را به محض اتفاق افتادن خطای اضافه بار یا خطای جریان حرارتی قطع نموده و به این ترتیب مدار قدرت نیز قطع می گردد.
- کلید حرارتی در برابر خطای جریان حرارتی ( اضافه بار ) و خطای جریان مغناطیسی ( اتصال کوتاه ) عمل می کند ولی بیمتال تنها در برابر خطای جریان حرارتی که در اثر جریان اضافه بار و داغ شدن موتور ایجاد می شود ، عکس العمل نشان می دهد.
تشریح اجزای درونی کلید حرارتی
- دارای شستی قطع و وصل ( ۰ و ۱ ) بر روی کلید جهت کنترل دستی است.
- رنج جریانی آن قابل تنظیم بوده و به وسیله ی یک زبانه ی دوار می توان آن را تنظیم کرد. (معمولا درجه را بر روی ۱۰ درصد بیشتر از جریان نامی تنظیم کرد می کنند)
- دارای یک عدد دکمه تست جهت تست سالم بودن کلید حرارتی می باشد.
- دارای سه عدد کنتاکت قدرت که این کنتاکت ها در قسمت ورودی ، به برق ورودی وصل می گردد و در قسمت خروجی کلید ، به موتور وصل می گردد.
- قابلیت اضافه کردن تجهیزات جانبی به آن وجود دارد.
کلید مینیاتوری
یک تجهیز الکترومکانیکی جهت حفاظت از مدار که به صورت اتوماتیک عمل می کند ، MCB برای قطع کردن مداری که دچار اضافه بار و اتصال کوتاه شده ، مورد استفاده قرار میگیرد . MCB ها جایگزین مناسبی برای فیوز ها می باشند .
وظیفه کلید مینیاتوری :
- کلید زنی : کلید های مینیاتوری می توانند به صورت دستی روشن و خاموش شوند .
- حفاظت اضافه جریان : هنگامی که یک بخش از تجهیزات دچار اضافه بار می شود (جریان بیشتری را از منبع می کشد) ، بی متال گرم شده و خم می شود و ضامن را آزاد می کند و در نتیجه اتصالات باز شده و تجهیزات از کار می افتند .
- حفاظت اتصال کوتاه : در هنگام اتصال کوتاه ، افزایش ناگهانی جریان یک نیروی محرکه قدرتمند برای آزاد کردن ضامن تولید می کند و اتصالات آزاد می شوند .
- جرقه گیر: در هنگام باز بودن اتصالات تحت بار ، جرقه بین اتصالات ثابت و متحرک ایجاد می شود ، اتصالات به نحوی طراحی شده اند که جرقه ی شکل گرفته به سمت جرقه گیر می رود و وظیفه جرقه گیرها کاهش طول جرقه ، شکستن و خاموش کردن آن است .
تقسیم بندی کلید مینیاتوری بر اساس کاربرد
- کلید مینیاتوری روشنایی ( تیپ B ) :
عموما در مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند ، این کلید‌ها در جریان اضافه بار بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می‌کنند و حساسیت مناسبی برای کاربردهای عادی خانگی دارند . ( معروف به کلید مینیاتوری تندکار)
- کلید مینیاتوری موتوری ( تیپ C ) :
بیشتر کاربرد صنعتی دارند ، این کلید‌ها در جریان اضافه بار بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می‌کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است . ( معروف به کلید مینیاتوری کندکار )
- کلید مینیاتوری ترانسفورماتوری ( تیپ D ) :
برای مصارف صنعتی خاص ( مولد‌های اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها ) استفاده می‌شوند . این کلید‌ها در جریان اضافه بار بین ۱۰ تا ۲۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص ، مدار را قطع می‌کنند و زمان قطعشان از تمامی تیپ‌ها بیشتر است .
- کلید مینیاتوری قدرت ( تیپ K ) :
برای حفاظت در مدارات قدرت ، ترانسفورماتور و موتورها استفاده می‌شوند . در این نوع از کلید مینیاتوری حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلید ها میباشد و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می‌کنند ، ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلید‌ها بین تیپ D و C میباشد .
- کلید مینیاتوری بسیار حساس ( تیپ Z ) :
این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص (که از تمامی تیپ‌ها کمتر است) طبق منحنی قطع ، فرمان قطع را صادر میکند . حساسیت این نوع از کلید‌ها هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپهای دیگر بیشتر و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع میکند .
کلید هوایی
کلید هوایی یا کلیدهای مدارشکن قدرت هوایی ( Air Circuit breaker ) یا دژنکتور ( Disjoncteur ) نوعی از کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف هستند که در آمپراژ بالا مورد استفاده قرارمی گیرند .
وظایف کلید هوایی در دو بخش اصلی تقسیم میگردد :
- سوئیچینگ
- حفاظت از مدار
وظایف کلید هوایی :
- حفاظت شبکه در برابر اتصال کوتاه
- حفاظت شبکه در برابر افزایش و یا کاهش بیش از حد ولتاژ
- حفاظت شبکه در برابر افزایش یا کاهش بیش از حد فرکانس
- حفاظت تجهیزات در برابر اضافه بار یا افزایش حرارت
- حفاظت ژنراتور در برابر خرج از سنکرون
کلید هوایی از نظر کاربرد :
کلید انفجار هوایی :
برای سطح ولتاژ ۲۴۵ تا ۴۲۰ کیلو ولت
مزایا :
- احتمال آتش سوزی ناشی از روغن وجود ندارد .
- سرعت قطع کردن در حین کار کلید انفجار هوا بسیار بیشتر است .
- خاموش شدن قوس در حین کار کلید انفجار هوا بسیار سریعتر است .
- مدت زمان قوس برای جریان های کوچک و بزرگ یکسان است .
- به تعمیر و نگهداری بسیار کمتری نسبت به کلید های روغنی احتیاج دارد .
معایب :
- برای انجام عملکردهای مکرر ، نیاز به داشتن کمپرسور هوا به اندازه کافی و زیاد است .
- تعمیر و نگهداری مکرر از کمپرسور ، لوله های هوایی همراه و تجهیزات کنترل اتوماتیک نیز مورد نیاز است .
- به دلیل سرعت زیاد قطع جریان ، همیشه احتمال افزایش ولتاژ مجدد و قطع جریان وجود دارد .
- احتمال نشت فشار هوا از اتصالات لوله های هوا وجود دارد .
کنتاکتور
کنتاکتور ها کلید های الکترو مغناطیسی هستند که با استفاده از یک جریان کوچک تر ، یک جریان بزرگتر را قطع و وصل می کنند. این فرآیند به این شکل می باشد که:
یک جریان کوچک به کنتاکتور فرستاده می شود و کنتاکتور متوجه می شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت روشن قرار دهد و وقتی که آن جریان کوچک قطع شد، کنتاکتور متوجه می شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت قطع قرار دهد. گستره کنتاکتورها ، جریان شکست (breaking current) چند آمپر تا چند هزار آمپر و 24 ولت DC تا چندین کیلوولت را در بر می گیرد . اندازه فیزیکی کنتاکتور ها از دستگاهی به قدر کافی کوچک که در یک دست جا شود تا دستگاه هایی بزرگ که یک ضلع آن ها تقریباً یک متر (یارد) باشند متغیر است.
مزایای استفاده از کنتاکتورها
- کنترل مصرف کننده از راه دور و چند نقطه
- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده
- سرعت قطع و وصل بالا
- استهلاک پایین
- سیستم حفاظتی بالا
- مدت کارکرد بالا
- جلوگیری از وصل ناگهانی دستگاه
تقسیم بندی کنتاکتورها
- کنتاکتور مدار قدرت :
کنتاکتور قدرت دو مدل AC و DC دارد .
کاربرد : موتورهای الکتریکی ، نورپردازی ، سیستم گرمایش ، بانک های خازنی ، تبخیرکننده‌های حرارتی و بقیه بارهای الکتریکی بزرگ و صنعتی
- کنتاکتور مدار فرمان :
کنتاکتور کنترلی برای قطع و وصل مدار فرمان استفاده می‌شوند و عموما توان قطع کمتری دارند .
- کنتاکتور خازنی :
کنتاکتور سه فاز خازنی تخصصا برای قطع و وصل خازن در بانک خازنی استفاده میشود و با مقاومتی که در لحظه وصل خازن در مدار وارد میکند ، شدت جریان اولیه را کاهش میدهد و به این صورت طول عمر خازن را افزایش میدهد .
رله
رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته میشود .
تقسیم بندی رله های الکتریکی :
- رله‌های مکانیکی که رله الکترومکانیکی (Electromechanical Relay) نامیده می‌شوند .
قطعاتی الکترومغناطیسی هستند که شار مغناطیسی تولیدی حاصل از اعمال یک سیگنال کنترل الکتریکی ولتاژ پایین DC یا AC در ترمینال‌های رله را به نیروی مکانیکی کششی تبدیل می‌کنند و کنتاکت‌های الکتریکی درون رله را به کار می‌اندازند (کنترل می‌کنند) .
رایج‌ترین نوع رله‌های الکترومکانیکی از یک کویل یا سیم‌پیچ انرژی دهنده به نام مدار اولیه (Primary Winding) تشکیل شده‌اند که به دور یک هسته آهنی با قابلیت نفوذپذیری پیچانده میشود .
- رله‌هایی که از ترانزیستورهای نیمه‌هادی، تریستورها، ترایاک‌ها و … برای بخش سوئیچینگ استفاده می‌کنند و ، رله حالت جامد ( Solid State Relay ) یا SSR نامیده می‌شوند .
رله حالت جامد یک قطعه الکترونیکی بدون بخش مکانیکی است که در طراحی خود بخش متحرکی ندارد . در این رله به جای کنتاکت‌های مکانیکی و متحرک از ترانزیستورها ، تریستورها یا ترایاک‌های توان استفاده شده و جداسازی الکتریکی بین سیگنال کنترل ورودی و ولتاژ بار خروجی نیز با کمک یک سنسور نوری (اپتوکوپلر) انجام میشود .
فاکتور های مهم برای انتخاب یک رله حفاظت
سرعت عملکرد : میانگین زمانی بین تشخیص خطا و نشان دادن عکس العمل مناسب از سمت رله حفاظت ، این پارامتر در رله های حفاظتی بسیار حائز اهمیت است چون رله های حفاظتی هنگام خطا موظفند با سرعت هرچه تمامتر بخش های معیوب را از قسمت های سالم جدا نمایند .
حساسیت : حداقل جریانی که رله حفاظت نسبت به آن واکنش دارد .
پایداری : عکس العمل درست رله حفاظتی در برابر کلیه خطاهای رخ داده در محدوده حفاظتی آن ، این پارامتر به این باز میگردد که یک رله حفاظتی به تمامی خطاهایی که در محدوده حفاظتی خود به درستی عکس العمل نشان دهد و در مقابل خطاهای این محدوده عکس العملی نشان ندهد .
تشخیص و انتخاب در شرایط خطا : تشخیص درست قسمت معیوب و جداسازی آن از شبکه ، این پارامتر نیز بسیار مهم است زیرا در شبکه هایی که دارای چند باس بار و رله حفاظتی هستند هنگام وقوع خطا می باید قسمت معیوب به درستی تشخیص داده شده و از شبکه جدا گردد و قسمتهای سالم به کار خود ادامه دهد .
کنترل فاز
عملکرد کنترل فاز
پس از وصل شدن سه فاز و نول به ترمینال‌های L1 و L2 و L3 و mp در صورت مناسب بودن ولتاژها و صحیح بودن توالی فازها نشانگر u روشن میشود . در صورت صحیح نبودن توالی فازها (روشن شدن نشانگرPH) میتوان با عوض کردن جای دو فاز این مشکل را رفع کرد و بعد از طی شدن زمان تأخیر با روشن شدن چراغ RLY کنتاکت 15 رله از 16 قطع و به 18 وصل میشود .
در صورت بروز هرگونه اشکالی در شبکه نشانگر مربوط به آن اشکال روشن میشود . (برای مثال برای خطای دو فاز شدن و جابه‌جایی فاز چراغ PH و برای افزایش و یا کاهش ولتاژ چراغ‌های u روشن میشود ) و با خاموش شدن نشانگر RLY رله داخلی قطع میشود .
تنظیمات رله کنترل فاز ( پیچ تنطیم )
با این پیچ تنظیم میتوان زمان تاخیر در قطع را تنظیم نمود که از آن برای پوشش دادن زمان استارت و جلوگیری از عمل رله در مواقع نامطلوب استفاده میشود .
حساسیت قطع فاز : با این پیچ تنظیم میتوان نامتقارنی و ولتاژ برگشت از جهت قطع خروجی انتخاب کرد . (در اکثر موارد حساسیت بین ۱۵ تا ۲۰ درصد مناسب است اما در موتورهایی که ولتاژبرگشت زیادی دارند میتوان از حساسیت ۵% استفاده کرد و در صورتی که عدم تقارن ولتاژ موجود در شبکه مزاحم عمل عادی رله باشد میتوان از حساسیت های ۲۵ تا ۳۰ درصد استفاده کرد )
رگولاتور خازنی
کلمه رگولاتور ( regulator ) برگرفته از فعل regulate به معنای تنظیم کردن
یک بانک خازنی نیز برای اینکه بتواند تعادل و هماهنگی را در سیستم خود حفظ کند ، نیاز به یک کنتاکتور برای رگولاتور دارد .
مزیت :
- تنظیم ولتاژ خروجی مدار
- کاهش حجم مدار طراحی شده به وسیله کاهش قطعات
انواع رگولاتور خازنی
رگولاتورها به دو دسته زیر تقسیم می شوند :
۱- رگولاتور با خروجی ثابت : که خروجی آنها همواره مقداری ثابت می باشد .
۲-رگولاتور با خروجی متغیر : میتوانند با توجه به مدار جانبی خروجی متفاوتی داشته ، مثلا مقاومت ۱۰ کیلو و خازن ۱۰۰ نانو یک خروجی دارد و مقاومت ۲.۲ کیلو و خازن ۱۰ پیکو یک خروجی دیگر دارد .
شناسایی سطح ولتاژ :
- ولتاژ خروجی رگولاتورهای این سری (سری ۷۸) از روی دو رقم آخر معلوم میشه : یعنی به عنوان مثال رگولاتور ۷۸۲۴ ولتاژ خروجی ۲۴ ولت یا ۷۸۱۲ ولتاژ خروجی ۱۲ ولت ، یعنی به طور کلی رگولاتور ۷۸۲۴ ولتاژ خروجی ۲۴ ولت است .
- سری ۷۸ سری هست که ولتاژ خروجیش مثبت و ثابته و در مقابل اون سری ۷۹ سری هست که ولتاژ خروجیش منفی هست و ثابت ، یعنی مثلا ولتاژ خروجی رگولاتور ۷۹۰۵ میشه منفی ۵ ولت ، یعنی به طور کلی خروجی ۷۹۰۵ میشه منفی ۵
خازن
خازن یا کاپاسیتور که ابتدای کلمه capacitor است با حرف C نمایش می‌دهند. قطعه ای است که براي ذخيره انرژي الکتريکي (ولتاژ) توسط میدان الکترواستاتیکی (بار الکتریکی) ، در مدار استفاده مي شود و با توجه به اینکه بار الکتریکی در خازن ذخیره می شود می توان از آن برای ایجاد میدان الکتریکی یکنواخت و پایدار استفاده کرد.
خازن ها به عنوان فیلتر نیز سیگنال های متناوب یا AC را به راحتی عبور می دهند ولی مانع عبور سیگنال های مستقیم یا DC می شوند.
ساختمان خازن :
خازن از دو صفحه فلزی موازی ( رسانا از جنس روی ، آلومنیوم ، نقره ) تشکیل شده است که در بین صفحات هوا یا عایق (دی الکتریک مانند کاغذ ، میکا ، پلاستیک ، سرامیک ، اکسید آلومنیوم ، اکسید تانتالیوم ) وجود دارد .
انواع خازن
- عدسي
خازن عدسی دارای ابعاد کوچک بدون پلاریته مثبت و منفی (خازن های بدون قطب) هستند که دارای محدوده پیکو فاراد و نانو فاراد هستند ، و هرچه میزان خازن بالاتر رود سایزش نیز بزرگتر میشود .
- سراميکي
از دیگر نوع خازن های بدون قطب (خازن خشک) ،خازن های سرامیکی میباشند که جنس دی الکتریک آن سرامیک و چون ثابت دی الکتریک سرامیک بالاست ، این نوع خازن عایق بسیار خوب و میتوان ظرفیت های بالا در حد میکرو فاراد در ابعاد کوچک فراهم کرد . ( ولتاژ کاری بالا )
- الکتروليتي ( آلومینیومی ، تانتالیوم )
دارای قطب مثبت منفی و معمولا در رنج میکرو فاراد می باشند ، کاربرد این خازن در مدار یکسو کننده دیودی بعنوان فیلتر و کوپلینگ در مدار بایاس ترانزیستور ها میباشد .
- خازن ورقه ای ( کاغذی و پلاستیکی )پ
خازنهای کاغذی به علت کوچک بودن ثابت دی الکتريک ، دارای ابعاد فيزيکی بزرگ هستند ، اما از مزايای اين خازنها استفاده در ولتاژها و جريانهای بالا میباشد . خازنهای پلاستیکی نسبت به تغييرات دما حساسيت زيادی ندارند . لذا کاربرد آنها در مداراتی که احتياج به خازنی با ظرفيت ثابت در مقابل حرارت باشد ، يکی از معروفترین دی الکتريکهايی که در اين خازنها به کار می‌رود پلی استيرن (Polystyrene) است .
- میکا
ظرفيت این نوع خازن ها تقريباً بين ۰/۱ تا ۱ ميکرو فاراد است . یکی از مهمترین ویژگی اين خازنها ، داشتن ولتاژ کار بالا ، عمر طولانی و کاربرد در مدارات فرکانس بالا می باشد .
- روغنی و گازی
یک خازن ولتاژ AC یا با دو ولتاژ (AC / DC) که زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که نیاز به ولتاژ بالا ، جریان زیاد و عمر طولانی هست .
کاربرد :
- سیستم های گرمایشی صنعتی
- موتورهای AC
- موتورهای DC
- چراغ های با ولتاژ بالا (HID)
- تابلوهای روشنایی ولتاژ بالا
- منبع تغذیه ها
- خازن های متغیر
نحوه عملکرد خازن متغير بر مبنای تغيير سطح مشترک صفحات خازن يا تغيير ضخامت دی الکتريک است ، ظرفيت يک خازن نسبت مستقيم با سطح مشترک دو صفحه خازن دارد ، خازن های متغير معموماً ازنوع عايق هوا يا پلاستيک هستند .
واريابل : خازنی که ظرفیتش به وسيله دسته متحرک (محور) تغییر میکند .
تريمر : خازنی که ظرفیتش به وسيله پیچ گوشتی تغییر میکند.
بازه تغییر ظرفيت خازنهای واريابل ۱۰ تا ۴۰۰ پيکو فاراد و در خازنهای تريمر از ۵ تا ۳۰ پيکو فاراد است .
نمایشگر ها
نمایشگر معمولا دارای رله‌هایی میباشند که قابل برنامه ریزی بوده ، مثلا در نمایشگر‌های دما میتوان نمایشگر را طوری تنظیم نمود که درصورت رسیدن دما به حد خاصی یک رله روشن شود و از این رله در تابلو برق برای انجام عملی بصورت اتوماتیک کمک گرفت ، نمایشگر‌ها را طوری طراحی می‌کنند که همزمان قادر باشند چند پارامتر مختلف را کنترل و نمایش دهند .
انواع نمایشگر:
- ولت متر ( نمایش ولتاژ )
- آمپر متر ( نمایش جریان )
- نمایشگر دما و رطوبت
- فرکانس متر
- نمایشگر وزن
ترانس ( ترانسفورماتور )
ترانس وسیله‌ای است که انرژی الکتریکی را به وسیله دو یا چند سیم‌پیچ و از طریق القای الکتریکی از یک مدار به مداری دیگر منتقل میکند.
اجزای سازنده ترانس :
- هسته :
هسته ترانسفورماتورها از ورقه های مغناطیسی یا فریت ساخته می شوند ، ورقه ورقه کردن هسته ها و یا استفاده از فریت به عنوان هسته ، برای کاهش تلفات فوکو است . هسته ترانسفورماتورها باید تا حد امکان دارای قابلیت نفوذ مغناطیسی خوب و هدایت الکتریکی بد باشد .
- سیم پیچ هسته :
سیم پیچ ترانسفورماتورها از جنس مس و یا آلومینیوم انتخاب می شود و در هر دو مورد سطح مقطع سیم ها به صورت گرد ، چهار گوش و یا به شکل ورق است . سیم پیچ های ترانسفورماتورهای کوچک را معمولاً بر روی قرقره می پیچند .
انواع ترانسفورماتور از لحاظ کاربرد :
- ترانسفورماتور قدرت :
این ترانسفورماتورها برای افزایش و کاهش ولتاژهای موجود در نیروگاه ، برای انتقال کارآمد برق به کار می‌روند . ولتاژ عملیاتی ترانسفورماتورهای قدرت بسیار بالا و اندازه آنها نیز بسیار بزرگ است و در بار کامل با بازدهی نزدیک ۱۰۰ درصد کار می‌کنند .
- ترانسفورماتور توزیع :
از این ترانسفورماتورها برای توزیع برق به مصارف خانگی یا تجاری استفاده میشود . ترانس‌های توزیع ولتاژهای خط را به ولتاژ خانگی استاندارد پایین می‌آورند . ترانسفورماتورهای توزیع از نظر اندازه کوچک‌تر هستند و نصب آنها نیز آسان و این ترانسفورماتورها ولتاژ و توان کمتری دارند که معمولاً زیر 200MVA است ، راندمان ترانسفورماتورهای توزیع زیر ۷۰ درصد باقی مانده است ، زیرا هرگز در بار کامل کار نمی‌کنند .
- ترانسفورماتور ایزولاسیون :
از این نوع ترانسفورماتورها برای ایزوله‌سازی الکتریکی وسایل به منظور جلوگیری از برق‌گرفتگی استفاده میشود . یک سر اولیه ترانسفورماتور ایزولاسیون زمین شده ، در این صورت اگر کسی یک سیم یا هادی لخت را در سمت ثانویه لمس کند ، گذر جریان وجود نخواهد داشت و مدار ناقص ، زیرا پتانسیل زمین برابر با پتانسیل شخص خواهد بود .
- ترانسفورماتور ابزار دقیق :
از این نوع ترانسفورماتور در اندازه‌گیری ولتاژ و جریان بالا استفاده میشود . این ترانسفورماتورها ولتاژ و جریان را پایین می‌آورند و به یک محدوده ایمن می‌رسانند که به راحتی از طریق ابزارهای اندازه‌گیری معمولی اندازه‌گیری میشود و در دو مدل ترانسفور ماتور جریان و ولتاژ وجود دارد .
چراغ سیگنال
لامپ سیگنال ( چراغ سیگنال ) که با نام های چراغ هشدار دهنده ( چراغ آلارم ) و چراغ نشان دهنده هم شناخته می شوند ، هم به صورت LED و هم به صورت چراغ های کوچک وجود دارند .
کاربرد :
- نمایش وجود و یا عدم وجود جریان برق در تابلو
- نمایش خطا ها ( ERROR )
- نمایش تریپ
- روشن و خاموش بودن کلید خاص مد نظر ( نمایش وضعیت دستگاه )
- وارد شدن خازن به مدار
- روشن بودن موتور خاص
معیار های مهم در انتخاب چراغ سیگنال :
- ولتاژ
در بدنه لامپ های سیگنال می توان یک چراغ معمولی قرار داد که می تواند LED و یا رشته ای باشد به همین علت ولتاژ این لامپ ها از حدود 6 ولت تا 380 ولت (6، 12، 24، 36، 48، 110، 127، 220، 360) می باشد . ولتاژ چراغ سیگنال باید متناسب با ولتاژ مدار فرمان انتخاب شود .
- رنگ
انتخاب رنگ چراغ های سیگنال با توجه به حساسیت و مفهوم آنها مشخص می شود :
رنگ سفید : این رنگ معمولا به عنوان نمایشگر وضعیت جریان DC (مدار های DC) مورد استفاده قرار می گیرد و هنگامی که تغذیه مدار فرمان فعال شود این چراغ روشن می شود .
رنگ سبز : معمولا هنگامی که کلیدی در حالت باز یا روشن (OPEN) باشد این رنگ مورد استفاده قرار می گیرد . (آماده به کار یا استارت)
رنگ قرمز : معمولا هنگامی که کلیدی در حالت بسته یا خاموش (CLOSE) باشد این رنگ مورد استفاده قرار می گیرد . (وضعیت غیر عادی یا خطر)
رنگ زرد: معمولا هنگامی که کلیدی در حالت خطا (FAULT) باشد این رنگ مورد استفاده قرار می گیرد . در واقع برای حالت هشدار طراحی می شود . (توجه یا احتیاط )
رنگ آبی: برای هرکاری که رنگ های زرد ، قرمز ، سبز و سفید برای آن ها صادق نبود .
- شرایط محیطی
شرایط محیطی مد نظر عبارتند از : میزان نور محیط ، تابش مستقیم خورشید ، ضربه ، لرزش ، نفوذ اجسام خارجی مثل گرد و غبار ، گاز ، مایعات و … .
بعنوان مثال : وجود نور زیاد و یا تابش خورشید در تشخیص روشن و خاموش بودن سیگنال اثر گذار است ، همچنین در چنین شرایطی میزان مقاومت بدنه نیز حائز اهمیت می شود .
یکی از ابزارهایی که حفاظت در برابر عوامل مضر محیطی را انجام می دهد ، چراغ سیگنال است ؛ مثلا میزان مقاومت در برابر نفوذ اجسام خارجی با کدهایی روی بدنه سیگنال درج می شوند .
- ابعاد
- لوازم جانبی مورد نیاز
کلید محافظ جان
کلید RCD یا کلید محافظ جان ، در برابر جریان بیش از حد و یا اتصال کوتاه در مدار ، محافظتی ارائه نمی دهد ، بنابراین نمی تواند جایگزین فیوز باشد .
کلید RCD اغلب با یک نوع قطع کننده مدار ، مانند فیوز یا مینیاتور قطع کننده مدار (MCB) که در برابر جریان بیش از حد در مدار حفاظت می کند ، کامل می شود . هنگامی که هر دو عملکرد در یک دستگاه ارائه می شوند ، کلید RCD یا کلید محافظ جان حاصل با محافظت بیش از حد جریان ، RCBO نامیده می شود .
انواع کلید محافظ جان
پلاگین قابل حمل در RCD ها
RCD های Power Point که بعضاً به آن سوکت های ایمنی گویند
RCD های نصب شده روی ریل Din که در واحدهای مصرف کننده استفاده می شود
کلید های RCCB
کلید های RCBO
بدنه تابلو برق
تابلوهای برق در اصل محفظه هایی هستند که از تجهیزات الکتریکی و الکترونیک محافظت می کنند . این تابلو ها به شکل های مختلفی تولید می شوند و این که تابلو های برق از نظر ولتاژ ، نحوه نصب ، محل نصب ، نحوه ی دسترسی و از همه مهمتر از نظر جنس بدنه به چند دسته تقسیم می شوند :
جنس بدنه تابلو برق از نوع فلزی :
این تابلوها دارای بدنه ای از جنس فلز ، فلزاتی که توسط رنگ الکترواستاتیک ، رنگ آمیزی می شوند و برخی از تابلو های برق فلزی نیز توسط ورقه های گالوانیزه ساخته می شوند .
محل نصب : محیط بیرونی
زیرا این تابلو ها به دلیل داشتن ورقه های استیل ضد زنگ ، برای محیط های مرطوب و محیط های اسیدی مناسب هستند .
مزیت : شکل پذیری فلز ، قیمت مناسب
معایب : به دلیل رسانا بودن فلز ، خطر برق گرفتگی را افزایش میدهد ، مقاومت کم در برابر رطوبت ،
جنس بدنه تابلو برق از نوع کامپوزیت :
بسیار بادوام ، ایمن و مستحکم هستند . این بدنه ها از ترکیب الیاف شیشه و رزین ترموست ساخته می شوند و معمولا این تابلوهای برق در ابعاد استاندارد کشور آلمان ساخته می شوند .
مزایا : ضد اشعه UV ، استحکام بالا ، ضد حریق ، ضد زنگ زدگی و خوردگی ، طول عمر بالا ، عایق الکتریسیته
جنس بدنه تابلو برق از نوع پلی کربنات :
تابلو های برق هستند که از ترکیب رزین های ترموپلاستیک و الیاف کربن تولید می شوند ، این تابلو ها را به هیچ عنوان نمی توان در محیط های بیرونی مورد استفاده قرار داد . زیرا تابلوهای برق پلی کربنات در برابر اشعه خورشید ، دچار شکنندگی می شوند .
محل استفاده : محیط داخلی
تجهیزات ضد انفجار تابلو برق
تابلو ضد انفجار :
در کلیه مناطق ، فیوز ها و کلید ها ، جایگاه ویژه ای دارند تا در معرض آسیب ها و صدمه های متنوع قرار نگیرند ، در محیط هایی که گاز های قابل اشتعال و گرد و غبار فراوان است بهتر است که از تابلو ضد انفجار استفاده کنند و لازم به ذکر است که در اغلب مواقع این کالا در مکان های تحت عنوان ZONE 1, ZONE 2, ZONE 21, ZONE 22 قرار می گیرند که از حفاظت EX d برخوردار می باشند.
کاربرد :
- کارخانه های پتروشیمی و هسته ای
- پالایشگاه ها و معادن
- مخازن نفت و گاز
- سکو های نفتی
- پمپ بنزین و ایستگاه های CNG
- آزمایشگاه های ساخت الکل های دارویی
- انبار های کاغذ و رنگ
- کار خانه ها و بسیاری از محیط های صنعتی
انواع تابلو برق ضد انفجار
- تابلو برق کنترل ضد انفجار
- تابلو برق توزیع ضد انفجار
طبقه بندی مناطق خطرناک :
مطابق استاندارد IEC 60079-10 مناطق مستعد خطر به سه ZONE تقسیم بندی می شوند :
ZONE 0 : محیطی است که در آن آمیزه ای از گاز و یا جو قابل انفجار یا به صورت دائمی و یا برای مدت طولانی حضور داشته باشد. که این مدت را بیش تر از 1000 ساعت در سال را تخمین زده اند .
ZONE 1 : محیطی است که در آن تحت شرایط عادی ، امکان دارد که در آن آمیزه ای از گاز و جو قابل انفجار پدید آید .
که این مدت را در حدود ۱۰-۱۰۰۰ ساعت در سال تخمین زده اند.
ZONE 2 : محیطی است که در آن در شرایط عادی ، مخلوطی از گاز یا هوای قابل انفجار در آن وجود ندارد ویا اگر احتمالاً پدید آمد مدت آن کوتاه خواهد بود و این مدت زمان بین 1-10 ساعت در سال می باشد .
انواع حفاظت تجهیزات برقی ضد انفجار
تجهیزات ضد انفجار EX p: تجهیزات ضد انفجار باید دارای علامت EX باشند و از گواهینامه های لازم هم برخوردار باشند؛ لازم به ذکر است که در تجهیزات EX P فشار داخلی آن را توسط هوا یا یک گاز خنثی دیگر نسبت به محیط بیرون بیشتر در نظر می گیرند و یا به کمک یه مکنده ضد انفجار حجم گاز را رقیق می کنند.
تجهیزات ضد انفجار EX d: در این نوع محافظت، محفظه ها به گونه ای طراحی شده اند که بدون آن که محیط اطراف خود را شعله ور ساخته و یا به آن آسیب برسانند ، برای تحمل انفجار داخلی گازها بخار های قابل اشتعالی که ممکن است به آن ها وارد شوند مقاوم باشند.
لذا نه تنها این محفظه ها باید مقاوم باشند، بلکه ضروری است که کلیه قطعات متصل شده به آن ها نظیر لولای در پوش و ورودی کابل ها به قدری محکم، مقاوم و بدون نفوذ وصل شده باشند که آن ها همان مشخصات فوق الذکر را داشته باشند. این محفظه ها در کارخانه های سازنده تا ۴ برابر فشار انفجار آزمایش می شود.
تجهیزات ضد انفجار EX e: در حفاظت نوع Ex e یا همان ایمنی مضاعف از مواد اولیه با کیفیت برتر مخصوصا از نظر پایداری حرارتی، در ساخت دستگاه ها دقت بیشتری صورت گیرد تا از بروز حرارت اضافی یا جرقه و قوس الکتریکی در موقع عملیات عادی دستگاه پیش گیری به عمل آید؛ اغلب محفظه آن ها از جنس استنلس استیل یا GRP می باشد و تجهیزات غیر جرقه زا از جمله ریل و ترمینال قرار می گیرد.
تجهیزات ضد انفجار EX de: بعضی از وسایل برقی نظیر سوییچ ها، رله های مکانیکی ، نرومادگی های اتصالات برقی، کنتاکتور ها و …. طبق طراحی اولیه ایجاد جرقه می کند. اما وسایل دیگری نظیر ترمینال ها باعث ایجاد جرقه نمی شود و اگر قرار باشد همه ی این وسایل که مشترکاً برای مصرف خاصی کنار هم هستند در محیط های مستعد خطر در محفظه d کنار هم قرار بگیرند، باعث افزایش حجم محفظه و در نتیجه گرانی بیش از حد سیستم خواهد شد، لذا در این گونه موارد مدارات و دستگاه ها را به دو قسمت جرقه زا و غیر جرقه زا تقسیم می کنند، تجهیزات برقی جرقه زا در داخل محفظه ی d و تجهیزات برقی غیر جرقه زا را در محفظه ی نوع e جا داده و سپس با وسایل مناسب و آب بندی های لازم به هم دیگر متصل می کنند، که در واقع یک مجموعه یک پارچه را تشکیل می دهند. این ترکیب de معروف است.
خرید تجهیزات تابلو برق صنعتی از فروشگاه اینترنتی اینرژی
پلتفرم اینرژی به عنوان جامع ترین و تخصصی‌ترین فروشگاه در حوزه برق صنعتی با ارائه تنوع زیاد در لیست محصولات تجهیزات تابلو برق و برق صنعتی با نازل ترین قیمت، همواره در ایران پیشتاز بوده است. خرید تجهیزات تابلو برق صنعتی در فروشگاه تخصصی اینرژی. برای استعلام قیمت لوازم تابلو برق صنعتی با کارشناسان اینرژی تماس بگیرید.
ارسال دیدگاه
