کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک چیست؟
کلید اتوماتیک یک سوئیچ الکتریکی می باشد به طور خودکار عمل می کند و برای حفاظت از مدار الکتریکی از آسیب های ناشی از جریان بیش از حد، به طور معمول ناشی از اضافه بار یا اتصال کوتاه استفاده می شود. عملکرد اصلی آن این است که به قطع جریان پس از تشخیص خطا کمک می کند. بر خلاف فیوز که یک بار عمل می کند و پس از آن باید جایگزین شود، کلید اتوماتیک می تواند یک بازوی تعویض کننده ( یا دستی یا به طور خودکار ) برای تنظیم مجدد عملکرد طبیعی بازنشانی کند.
تمام کلید های اتوماتیک دارای ویژگی های مشترک در عملیات خود هستند، اما جزئیات بسته به نوع ولتاژ، درجه بندی فعلی و نوع قطع کننده مدار به طور قابل ملاحظه ای متفاوت است. کلید اتوماتیک ابتدا وضعیت خطا را تشخیص میدهد. در اتصالات کوچک و کلید های ولتاژ پایین، این معمولا در دستگاه انجام می شود. کلید اتوماتیک برای جریان های بزرگ یا ولتاژ بالا معمولا با دستگاه های خنک کننده ایمنی حفاظتی طراحی شده اند تا یک وضعیت خطا و کارکردن مکانیسم باز شدن را کنترل کنند. این ها معمولا نیاز به یک منبع انرژی جداگانه مانند یک باتری دارند، گرچه برخی از مدارهای ولتاژ بالا دارای ترانسفورماتورهای فعلی، رله حفاظتی و یک منبع قدرت کنترل داخلی هستند.
معرفی انواع مدل های کلیدهای اتوماتیک
کلید های اتوماتیک همانطور که از نام آنها معلوم است جهت عملکردی اتوماتیک وار در مدار مورد استفاده قرار میگیرند حال با توجه به میزان ولتاژ مدار در دو دسته ذیل دسته بندی میشوند؛
کلید اتوماتیک فشار ضعیف:
- کمپکت
- هوایی
- مینیاتوری
- محافظ جان
- محافظ موتور
نکته: بیشترین توصیه ای که روی کلیدهای فشار ضعیف انجام می دهند روی current limiting است، هر چه این خاصیت بیشتر شود کلید گرانتر می شود. این خاصیت مستقیما به زمان قطع کلید بستگی دارد. معمولأ در کاتالوگ کلیدهای فشار ضعیف دو مشخصه فنی به نام های ICU و ICS مشخص شده اند که دانستن مفهوم آنها در انتخاب کلید مهم است.
ICU: جریان اتصال کوتاهی که کلید تنها یکبار بدون آنکه آسیبی ببیند قادر به قطع آن می باشد و برای دفعات بعدی نیاز به تعمیر و سرویس و یا تعویض دارد.
ICS: جریان اتصال کوتاهی که کلید به دفعات قادر به قطع آن می باشد بدون اینکه آسیبی ببیند و یا نیاز به تعمیر و یا تعویض پیدا کند.
بحث اتصال کوتاه در استاندارد IEC60974-2 دارای دو Category میباشد:
- در این نوع، کلیدها بدون رنج اتصال کوتاه هستند و به ازای اتصال کوتاه، لازم است مورد بازبینی قرار گیرند.
- در این نوع، کلیدها یک مدت زمان کوتاه برای تحمل جریان اتصال کوتاه دارند و این قضیه به Current Limiting وسیله بستگی دارد. در نوع دوم حفاظت و سلامت تجهیزات بهتر از نوع اول است.
کلید اتوماتیک فشار متوسط:
- دژنکتور
مشخصات و نحوه کارکرد کلیدهای اتوماتیک
کلید اتوماتیک از زیر شاخه ی شستی و کلید به شمار می روند که آنها به طور کلی به انواع زیر تقسیم می شوند:
- کلید اتوماتیک کمپکت
- کلید اتوماتیک هوایی
- کلید اتوماتیک مینیاتوری
- کلید محافظ جان
- کلید محافظ موتور
- دژنکتور
در ادامه تمام موارد فوق را به طور کامل برای شما شرح میدهیم.
کلید اتوماتیک کمپکت ( M.C.C.B: Moulded case circuit breaker )
کلید اتوماتیک کمپکت از انواع کلیدهای الکترومکانیکی فشار ضعیف در دسته ی برق صنعتی است که وظیفۀ قطع یا وصل مدار الکتریکی را برعهده دارد. کلید اتوماتیک توان قطع و وصل جریان نامی و همچنین قطع و وصل جریان اتصال کوتاه و اضافه بار را دارا است. کلید اتوماتیک کمپکت در بارهای اضافی از پیش تعیین شده بدون آسیب رسیدن به کلید، مدار را قطع می کند. بنابراین کلید قطع مدار وسیله ای است ترکیبی که یک کلید قطع و یک وسیله حفاظت جریان اضافی تشکیل شده است. عملکرد آن مشابه ترکیب کلید معمولی همراه با فیوز است.
همچنین کلیدهای اتوماتیک می توانند حفاظت اتصال به زمین، حفاظت موتوری و حفاظت ژنراتوری را با استفاده از رله های میکرولوجیک تعبیه شده داخل کلید تامین کنند. این کلید در انواع مکانیزم عملکرد غیر قابل تنظیم، قابل تنظیم و الکترونیکی با حفاظتهای اضافه بار، اتصال کوتاه و جریان نشتی و در تیپهای مختلف LM و YM و YS تولید می شوند.
کلید اتوماتیک هوایی ( A.C.B: Air circuit breaker )
این کلیدها در آمپر های بالا مورد استفاده قرارمی گیرند کاربرد این کلیدها بیشتر در ورودی تابلوها می باشد که هم جریان بالایی دارد و هم برای برقراری Selectivity کامل بین کلیدهای ورودی و کلیدهای خروجی که معمولأ از نوع کامپکت می باشند. کلیدهای هوایی دارای رله هایی که در داخل خود کلید جاسازی شده اند( Built-in ) می باشد ویژگی این رله ها خاصیت تاخیری یا Time Delay آنهاست که عنصر اصلی در تامین Selectivity از طریق صدور فرمان قطع با تاخیر می باشند ( همان پدیده تقدم قطع در خروجیها نسبت به ورودی هاست ) به این معنی که اگر خطایی در یک فیدر خروجی رخ داد، ابتدا کلید خروجی قطع شود و تنها در صورت تداوم خطا روی مدار و عمل نکردن کلید خروجی، کلید ورودی با تاخیر کل تابلو را بی برق می کند. اهمیت این موضوع در این است که در صورت وقوع خطا در یکی از خروجی ها کل تابلو بی برق نشود. این نوع کلید در دو سری NT و NW تولید می شود.
کلید مینیاتوری ( MCB: Miniature circuit breaker )
کلید مینیاتوری از انواع کلید های فشار ضعیف است که اغلب در جریان های پایین و در تابلوهای روشنایی و تابلوهای توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تأسیسات برقی مورد استفاده قرار می گیرد. جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها چندان بالا نیست.
این کلید از دو قسمت مغناطیسی ( جریان زیاد در مدت زمان کم )، حرارتی ( افزایش تدریجی جریان ) تشکیل شده است. کلید مینیاتوری انواع مختلفی دارد که پرکاربردترین آن ها دو نوع B و C است که به نوع روشنایی و موتوری معروف است:
نوع B در مصارف روشنایی و از نوع تند کار بوده ( IEC60947 ) و نوع C کند کار است.
نکته: فیوز باید با توجه به نوع مصرف کننده و جریان عبوری از آن انتخاب شود.
حداکثر جریان مورد استفاده با کلید مینیاتوری ۶۳ آمپر است و همین طور جریان قطع اتصال کوتاه این کلیدها به صورت نرمال ۶ کیلو آمپر یا ۱۰ کیلو آمپر است.
کلید محافظ جان ( R.C.C.B: Residual current circuit breaker )
به منظور حفاظت از جان افراد در مقابل خطر برق گرفتگی و جلوگیری از خطرات جریان نشتی از این کلیدها استفاده می شود. این کلیدها که براساس حساسیت خود به دو نوع خانگی و صنعتی تقسیم می شوند و علاوه بر حفاظت افراد در مقابل تماس مستقیم و یا غیر مستقیم برق، با جلوگیری از نشتی جریان در حفاظت دستگاه ها و تجهیزات صنعتی نیز موثر می باشند. بر این اساس در صورتی که حساسیت کلیدها تا ۳۰میلی آمپر باشد این کلید به عنوان حفاظت از جان و در صورتی که حساسیت آن بیشتر از ۳۰ میلی آمپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی بکار می رود.
اساس کار کلیدهای محافظ جان، مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی کلید می باشد به طوری که اگر جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد کلید عمل کرده و در نتیجه مدار را قطع می نماید. از مزایای استفاده این کلیدها حفاظت از خطر برق گرفتگی، جلوگیری از بروز آتش سوزی در اثر وجود جریان نشتی می باشد.
کلید محافظ موتور ( M.P.C.B: Motor protection circuit breaker )
کلید حرارتی یا همان کلید محافظ موتور در تابلوهای فرمان موتوری مورد استفاده قرار می گیرند. موتورهای الکتریکی کاربردهای فراوانی دارند و برای هدایت وسایل مکانیکی استفاده می شوند، بنابراین محافظت از آن ها به وسیله کلیدهای حفاظت موتوری MPCB بسیار مهم است. این نوع کلیدها در واقع برای حفاظت در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه، روشن و خاموش کردن الکترو موتورهای سه فاز در موتور استفاده می گردند. رنج های جریانی مختلفی از 1/0 آمپر الی 630 آمپر برای این کلیدها وجود دارد. از این نوع کلیدها می توان در موتورهایی با فرکانس کاری 50 هرتز یا 60 هرتز استفاده نمود. البته این نوع کلیدها فقط تا بازه ۱۲۵ آمپر تولید می شوند.
نکته: تفاوت اصلی بین کلیدهای MPCB و سایر کلیدها مدارات الکتریکی در این است که کلید MPCB می تواند در برابر عدم تعادل فاز و افت فاز حفاظت کند.
دژنکتور ( disjoncteur )
کلید قدرت یا دژنکتور یا disjoncteur وسیله ای است که در کنار توانایی قطع و وصل جریان، می تواند قوس ناشی از اتصال کوتاه را قطع کند. بدین علت برای هر دژنکتور در کنار جریان نامی و جریان تحمل اتصال کوتاه جریان نامی قطع اتصال کوتاه نیز تعریف می شود.
کلید قدرت یا دژنکتور کلیدی است که علاوه بر قطع و وصل خط، حفاظت شبکه را نیز برعهده دارد و در شرایط اتصال کوتاه شدن شبکه به وسیله عملکرد رله ها قسمت معیوب را مجزا می نماید. دژنکتورها طوری طراحی شده اند که به طور اتوماتیک از طریق رله یا به طور دستی از فرمان و هم چنین از محل، در شرایط تحت ولتاژ و زیر بار و در زمان اتصال کوتاه که جریان عبوری از مدار ممکن است تا ۱۰ برابر جریان نامی در دژنکتور باشد، قادرند مدار را قطع نمایند بدون آنکه آسیبی به آن برسد.
مدار وصل دژنکتور
مدار وصل موتور با فرمان از راه دور (REMOTE) از اتاق فرمان و از نزدیک (LOCAL) بوبین وصل دژنکتور که به وسیله برق DC تغذیه، تحریک و دژنکتور وصل می گردد.
مدار قطع دژنکتور
مدار قطع دژنکتور به این صورت است که به طور اتوماتیک از طریق رله و یا دستی از راه دور و نزدیک بوبین قطع دژنکتور انرژی دار شده و باعث قطع دژنکتور می گردد.
اینرژی؛ بهترین فروشگاه اینترنتی خرید و فروش کلید اتوماتیک
سایت اینرژی به عنوان جامع ترین و تخصصی‌ترین فروشگاه در حوزه برق صنعتی با ارائه تنوع زیاد در لیست محصولات تجهیزات تابلو برق با نازل ترین قیمت، همواره در ایران پیشتاز بوده است. شما می‌توانید انواع کلید های اتوماتیک ( Automatic power switch ) را در انواع برندها در این وب سایت مشاهده نمایید. شما می توانید برای اطلاع از قیمت روز محصولات با کارشناسان پشتیبانی اینرژی در تماس باشید.
ارسال دیدگاه
