بررسی فنی و کاربردی انواع مخزن تک لایه
استفاده از مخازن پلی اتیلن در این سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. این مخازن ارزان قیمت هستند، به راحتی ساخته میشوند و از مقاومت و ماندگاری بسیار بالایی برخوردار هستند. خصوصاً که میتوان آنها را در اشکال گوناگون و در ظرفیتهای متنوع تولید کرد. مخزن تک لایه پلی اتیلن یکی از همین مخازن کاربردی است که چه در سطح مصارف خانگی و حتی مصارف صنعتی و کارگاهی مورد استفاده قرار می گیرد.
مخزن تک لایه برای مصارف دمدستی طراحی شده است. همچنین قرار است به عنوان مخزن ارزان قیمت اما کارآمد برای نگهداری سیالات معمولی مانند آب و یا سیالات ویژه شیمیایی مورد استفاده قرار بگیرد. کاربرد مخزن تک لایه گسترده است. این تیپ مخازن پلی اتیلن را میتوانیم در سطح مصارف ساده خانگی تا پوشش صنایع بهداشتی و نگهداری انواع سیالات استفاده کنیم. در این مقاله نوشته شده در تیم کارشناسی گروه اینرژی قصد داریم تا به بررسی دقیق فنی و قابلیتهای کاربردی انواع مخزن تک لایه بپردازیم. همچنین از تفاوتهای فنی مخزن چند لایه و مخزن تک لایه صحبت میکنیم.
مخزن تک لایه چیست؟
مخزن تک لایه نوعی مخزن تهیه شده از پلیاتیلن است که در حجمهای گوناگون و فرم هندسی متنوع ساخته میشود. برای طراحی این نوع مخزن تنها از یک لایه پلیاتیلن استفاده شده است. اما همین یک لایه از ضخامت زیاد، استحکام بالا و ماندگاری مناسبی برخوردار است.
پلیاتیلن نوعی پلیمر بسیار مقاوم است که نسبت به عموم سیالات هیچ واکنش شیمیایی نشان نمیدهد. این پلیمر مانع از رشد تودههای میکروبی شده و همچنین تأثیری در خواص شیمیایی و فیزیکی سیالات ایجاد نمیکند. از طرفی نسبت به ناملایمات محیطی مانند نور خورشید، هوای سرد و یا خیلی گرم، جریان آب و یا هوای مرطوب کاملاً مقاوم و ماندگار است. پلیاتیلن از شکلپذیری مناسبی نیز برخوردار است.
تمام ویژگیهایی که آن را مناسب طراحی انواع مخازن کرده است. مخازن تک لایه با استفاده از یک لایه پلیمر مقاوم پلیاتیلن ساخته میشوند. این مخازن تک لایه مناسب نگهداری هر نوع سیال چه در فضاهای خانگی و یا فعالیتهای گسترده صنعتی هستند.
تفاوت مخزن تک لایه با مخزن چند لایه در چیست؟
به موازات طراحی مخازن تک لایه گونهی دیگری از مخازن پلیاتیلن وجود دارد که با عنوان مخزن چند لایه یا مخزن سه لایه میشناسیم. متریال اصلی طراحی مخزن سه لایه نیز همان پلیاتیلن است. اما تفاوت آن با مخزن یک لایه استفاده از متریالهای جاذب نور خورشید در میان لایههای پلیاتیلن است.
مخازن تک لایه را با استفاده از یک لایه ضخیم پلیاتیلن میسازند. این مخازن مقاومت فیزیکی بالایی دارند. اما جاذب نور خورشید نیستند. لذا تابش نور خورشید از جدارهی آنها عبور کرده و ممکن است باعث فاسد شدن سیال ذخیره شده شود. برای حل این مشکل، مخزن چند لایه با اضافه شدن متریالهای جاذب نور خورشید را طراحی کردهاند. مخزن سه لایه دارای دو لایه پلیاتیلن است که میان آنها از یک لایه متریال جاذب نور خورشید استفاده شده است. لذا مناسب سیالات فاسدشدنی هستند.
آیا مخزن تک لایه مناسب نگهداری سیالات بهداشتی است؟
دون تردید نور خورشید بزرگترین عامل فاسد شدن سیالات بهداشتی مانند آب آشامیدنی است. عبور نور خورشید باعث رشد جلبکها و توسعهی زیست باکتریها و حتی حشرات میشود. به این ترتیب ظاهراً نمیتوانیم از مخازن تک لایه برای نگهداری سیالات بهداشتی مانند آب آشامیدنی استفاده کنیم. اما موارد استفاده از مخازن تک لایه به همین سادگی محدود نمیشود.
مشکل اصلی مخزن تک لایه، عدم توانایی آن در جذب نور خورشید است. لذا اگر نور خورشید را حذف کنیم، میتوانیم از این مخازن برای نگهداری سیالات بهداشتی نیز استفاده کنیم. در صورت نصب مخزن یک لایه در فضاهای تاریک و یا محیطهای سرپوشیده که تحت تأثیر تابش مستقیم نور خورشید نیستند، میتوانیم از مخزن تک لایه برای نگهداری از انواع سیالات بهداشتی استفاده کنیم.
آیا استحکام مخزن تک لایه از مخزن چند لایه کمتر است؟
مخزن چند لایه فقط برای قابلیت جذب نور خورشید طراحی شده است. این ساختار لایهای شده تأثیری در مقاومت بیشتر جداره پلی اتیلن به نسبت مخزن تک لایه ندارد. در واقع صرفاً به خاطر لایههای کمتر مقاومت فیزیکی و حتی شیمیایی مخازن تک لایه کمتر از مخزن چند لایه نیست.
از لحاظ فنی تا زمانی که ضخامت لایه جداره مخزن یک اندازه باشد، هیچ تفاوتی در استحکام فیزیکی مخزن تک لایه و مخزن چند لایهی پلیاتیلن وجود ندارد. تنها تفاوت در همان لایه جاذب نور خورشید است که موارد استفاده از مخازن تک لایه در فضاهای باز را محدودتر میکند.
روش تشخیص مخزن تک لایه از چند لایه
مخازن تک لایه و چند لایه با ضخامت یکسان طراحی میشوند. جنس بدنه همگی آنها از پلیاتیلن است. در ظاهر شباهت فیزیکی کاملی دارند. اما به علت نبودن لایه میانی و بافت همگن پلیاتیلن جداره مخازن تک لایه شفاف است. تا جاییکه عموماً مخزن تک لایه را به نام مخزن بیرنگ میشناسند. اما برخی مخازن تک لایه از بافت متراکم پلی اتیلن برخوردار هستند. به شکلی که در ظاهر شباهت کاملی به انواع مخزن چند لایه دارند.
برای تشخیص مخزن تک لایه میتوانید از تکنیک تابش نور استفاده کنید. کافی است نور یک چراغقوه را در یک سمت مخزن بتابانید. اگر نور در سمت دیگر یا همان داخل مخزن قابل رؤیت باشد، آن مخزن از نوع یک لایه است. در غیر این صورت یک مخزن چند لایه پیش روی شما قرار دارد.
مخزن تک لایه فود گرید ( Food Grade) چیست؟
به مخازن پلیاتیلن که مخصوص نگهداری و حمل سیالات خوراکی مانند آبمیوه، سرکه و… طراحی شده باشند، اصطلاحاً مخازن فود گرید گفته میشود. مخازن فود گرید (Food Grade) را در هر دو تیپ مخزن یک لایه و یا مخزن چند لایه طراحی میکنند.
فود گرید (Food Grade) درجه کیفی مخصوص نگهداری از مواد غذایی است. هر نوع تجهیز و یا ابزار برای فرآوری، نگهداری و یا جابجایی مواد غذایی باید با درجه فود گرید ساخته شده باشد. در ساخت این ملزومات از متریالهای مقاومی استفاده میشود که هیچ نوع واکنش شیمیایی با مایعات داخل مخزن ایجاد نمیکنند. مخزن یک لایه فود گرید نیز از نوع خاصی پلیاتیلن مخصوص نگهداری مواد غذایی ساخته شده است.
درجه فود گرید چیزی متفاوت از مقاومت نور خورشید است. درجه فود گرید معیار عدم واکنش پذیری شیمیایی با سیالات غذایی است. پلیاتیلنهای فود گرید ساختار نفوذناپذیری دارند که مانع از واکنشپذیری آنها با انواع سیالات خوراکی میشود. بنابراین هم مخازن تک لایه و هم مخازن چند لایه وقتی مناسب نگهداری و یا حمل مواد خوراکی هستند که با درجه محافظت فود گرید ساخته شده باشند.
مخزن تک لایه IBC چیست؟
مخزن تک لایه IBC یکی دیگر از تجهیزات جایگاه سوخت است که مخصوص نگهداری طولانی مدت و یا حملونقل ساده مواد شیمیایی طراحی شده است. برای طراحی مخازن IBC از نوعی پلی اتیلن بسیار مقاوم و یکپارچه استفاده شده است. این پلیمر از پایداری شیمیایی بسیار بالایی برخوردار است. به شکلی که عملاً با هیچ نوع سیال شیمیایی وارد واکنش شیمیایی نمیشود. لذا حتی مناسب نگهداری طولانی مدت انواع اسیدهای خطرناک نیز هستند. از طرفی این پلیمر مقاومت فیزیکی بسیار بالایی دارد و در طولانی مدت به علت تابش نور خورشید پوسیده نمیشود.
مخازن IBC را عموماً در تیپ مخازن تک لایه از این پلیمرهای مقاوم به شکل مکعبی همراه با چارچوبهای فلزی طراحی میکنند. این چارچوب فلزی نوعی استراکچر برای محافظت از مخزن میباشد. از طرفی شرایط جابهجایی آن توسط لیفتراکها را ساده میکند. همچنین مناسب نگهداری مخازن IBC بر روی هم در حجم و تعداد زیاد است. مخازن تک لایه IBC را میتوان در فضای محدود بر روی هم چیدمان کرد و یا از این قابلیت مکعبی برای حملونقل ساده آنها در فواصل طولانی استفاده کرد.
کاربرد مخزن تک لایه
موارد استفاده از مخزن تک لایه گسترده است. از این مخازن میتوانید برای نگهداری آب شرب خانگی تا حملونقل سیالات خاص شیمیایی استفاده کنید. عموم کاربرد مخزن تک لایه به قرار زیر هستند.
- نگهداری آب اعم از آب شرب خانگی، آب مصارف باغبانی و یا صنعتی
- ذخیرهسازی انواع سیالات نفتی و روغنی مانند بنزین، گازوئیل، نفت و…
- نگهداری انواع حلالها و سیالات شیمیایی
- نگهداری سیالات اسیدی و بازها
- نگهداری انواع سیالات بهداشتی در صنایع دارویی و غذایی
- و…
اگر کاربرد مخزن تک لایه در نگهداری از انواع سیالات متنوع است؛ اما لازم است تا نوع مخزن را متناسب با نوع سیالات انتخاب کنید. به عنوان مثال باید از مخازن فود گرید برای نگهداری سیالات خوراکی استفاده کنید. همچنین در نگهداری از انواع سیالات شیمیایی و یا حلالها و سیالات نفتی باید درجه قابلیتهای IBC مخزن را بررسی کنید. در کل مخازن تک لایه مناسب نگهداری هر نوع سیال با چگالی پایینتر و یا نزدیک به آب است. به شرط آنکه جدارهی آن از پلیاتیلن سازگار با آن سیال ساخته شده باشد.
انواع مخزن تک لایه
انواع مخزن تک لایه را براساس نوع پلیمر به کار رفته برای طراحی جداره آنها دستهبندی میکنند. این دستهبندی را مفصل تشریح کردیم. اما در نگاهی دیگر این مخازن را براساس ظرفیت و شکل هندسی نیز دستهبندی میکنند. مخازن تک لایه از قالبگیری پلیاتیلن مذاب تهیه میشود. لذا انعطاف بالایی برای شکلگیری اشکال حجمی متنوع در ظرفیتهای گوناگون را دارد. این مخازن را بسته به نیاز مشتری و مکان نصب، نوع دسترسی، روش تخلیه و یا روش بارگیری در انواع زیر طراحی میکنند:
- مخزن عمودی (ایستاده)
- مخزن افقی (خوابیده)
- مخزن بیضی
- مخزن مکعبی
- مخزن زیرپله ای
- مخزن قیفی
- مخزن اسلیم تانک (آسان رو)
- مخزن نیسانی
- مخزن سمپاشی
- و…
نوع پلیمر، ضخامت جداره و نوع نصب شیرهای تخلیه و بارگیری براساس نوع سیال و روش کاربرد تعیین میشود.
قیمت مخزن تک لایه
قیمت مخزن تک لایه (Single layer tank) به نسبت از دیگر انواع مخازن خصوصاً مخازن فلزی ارزانتر است. همچنین قابلیت شکلپذیری سادهتری دارند. برای همین است که خرید مخزن تک لایه در این سالهای اخیر متداول شده است. اما مؤلفههای متعددی در قیمت مخزن تک لایه تأثیرگذار هستند.
ظرفیت مخزن سوخت، مهمترین نکته در تعیین قیمت مخزن تک لایه است. همچنین فرم هندسی و نوع قالبگیری آن نیز در قیمتگذاری آنها تأثیرگذار است. اما گرید استفاده شده برای طراحی جدارههای پلی اتیلن مهمترین مؤلفه در قیمت مخزن تک لایه است. مخازن معمولی برای نگهداری آب شرب ساختمان را با استفاده از پلیاتیلنهای معمولی میسازند. این در حالی است که برای ذخیرهسازی مواد شیمیایی خصوصاً سیالات اسیدی به مخازن با پلیاتیلنهای خاص نیاز دارید. برای خرید مخزن تک لایه در گریدهای مختلف مناسب نگهداری انواع سیالات میتوانید از خدمات تخصصی فروشگاه آنلاین اینرژی بهرهمند شوید.
مقاله مفیدی بود. فقط میشه از این مخزن ها برای سیالات بهداشتی هم استفاده کرد؟
مقاله خوبی بود. فقط یه سوال. از مخزن مناسب آب میشه برای سوخت استفاده کرد؟