شستی (Push Button) و انواع مختلف آن، از کاربردی‌ترین قطعات در طراحی مدار فرمان سیستم‌های برق صنعتی هستند. این کلیدها عملکردی ضربه‌ای دارند و برای تولید فرمان‌های پالس گونه طراحی شده‌اند. حضور انواع شستی روش طراحی مدارهای برق صنعتی را ساده‌تر و کاربردی‌تر خواهد کرد.
Push Buttonها برای تولید سیگنال‌های پالس مانند در عملکرد دستی طراحی شده‌اند. احتمالاً همه شما با عملکرد انواع کلید آشنا هستید. اما کلیدهای معمولی قابلیت بازگشت به حالت اولیه ندارند. این در حالی است که در فضاهای صنعتی به عملکرد اتوماتیک‌تری نیاز داریم.
انواع Push Button با طراحی‌های ویژه از قابلیت تولید فرمان‌های ضربه ای در سیستم‌های برق صنعتی برخوردار هستند. با استفاده مناسب از انواع شستی می‌توانیم طیف گسترده از قابلیت‌های کارکرد دستی در مدارهای فرمان برق صنعتی را پیاده سازی کنیم.
در این مطلب از تیم کارشناسی گروه اینرژی به بررسی فنی و قابلیت‌های کاربردی انواع Push Button می‌پردازیم. همچنین برای بررسی لیست قیمت شستی ها می توانید از فهرست جامع سایت اینرژی بهرمند شوید.
شستی چیست؟
شستی نوعی کلید با عملکرد دستی است که از آن برای طراحی سیستم‌های خودکار و یا نیمه خودکار برق صنعتی استفاده می‌کنند.Push Button در اصل کلید فشاری است. به شکلی که با فشار دادن این کلید فرمان کنترل الکتریکی صادر می‌شود. اما به محض برداشتن دست موقعیت کلید به حالت قبلی باز می‌گردد.
Push Buttonها دارای انواع تیغه‌های NO و یا NC هستند. همچنین روش کارکرد و طراحی متفاوتی دارند. از این کلیدهای فشاری می‌توانید برای تولید انواع خروجی‌های الکتریکی، مکانیکی و یا تحت شبکه استفاده کنید. از انواع Push Button می‌توان برای اهداف کاربردی مانند راه اندازی تجهیزات، ایجاد تغییر در عملکرد تجهیزات، توقف کارکرد تجهیزات و حتی رفع خطا و یا موارد ایمنی و امنیتی استفاده کرد.
از نگاه کلی Push Button، کلیدهای فشاری هستند که مخصوص طراحی سیستم‌های مدار فرمان برق صنعتی طراحی شده‌اند.
روش طراحی و عملکرد انواع Push Button
برای کنترل مدارهای الکتریکی به انواع کلید نیاز داریم. اما عموم کلیدها عملکرد دائمی دارند. این در حالی است که عملکرد دائمی برای مدارهای برق صنعتی مناسب نیست و حتی می‌تواند خطرناک باشد. برای رفع این مشکل کلیدها با عملکرد لحظه‌ای را ابداع کرده‌اند. انواع شستی از کاربردی‌ترین کلیدها با عملکرد لحظه‌ای هستند.
با حضور این کلیدها که عملکرد لحظه‌ای دارند، شرایط توقف و یا ریست شدن مدار پس از قطع برق فراهم است. همچنین می‌توانیم فارغ از حالت کنونی کلید برای تغییر فعالیت سیستم عمل کنیم. از طرفی حتی قادر هستیم که سیستم‌های الکتریکی را از چند نقطه و همزمان تحت کنترل داشته باشیم. فرایند خاموش و روشن شدن تجهیزات الکتریکی ساده است و در کل دست بازی در طراحی انواع مدارهای فرمان اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک داریم.
اصول کارکرد انواع شستی
مدارهای فرمان را بر پایه عملکردهای لحظه‌ای طراحی می‌کنند. قابلیت برگشت پذیر بودن Push Button ها به عملکرد لحظه‌ای آنها انجامیده که کاملا مناسب طراحی انواع مدار فرمان برق صنعتی است. در طراحی انواع Push Button از فنر‌هایی برای بازگشت کلید به حالت اولیه استفاده شده است.
هر کدام از این Push Buttonها دارای تیغه‌های NO و یا NC هستند که در صورت فشار دادن، وضعیت آنها تغییر می‌کند. اما با برداشتن فشار، موقعیت کلید تحت تاثیر قدرت فنر به حالت اولیه باز می‌گردد. به این ترتیب با هر بار فشردن Push Buttonها یک فرمان پالس مانند تولید می‌شود. این پالس تا زمان فشردن کلید ادامه دارد. اما در طراحی بسیاری از مدارهای فرمان برق صنعتی حضور لحظه‌ای همین پالس کافی است تا مجموعه دستورالعمل‌هایی انجام شود.
به این ترتیب و از نگاه عملیاتی انواع Push Button کلید‌هایی با قابلیت تولید فرمان دیجیتالی هستند. این کلیدها برای تولید فرمان صفر و یک یا همان یک پالس الکتریکی در مدارهای متنوع برق صنعتی و خانگی و حتی طراحی تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.
اجزای شستی
هر شستی یک کلید با عملکرد لحظه‌ای است که در طراحی آن از اجزای مختلفی مانند بدنه، عملکرد و پلاتین استفاده شده است. نوع طراحی بدنه و همچنین نوع طراحی بخش عملکرد انواع شستی برای نصب در شرایط بیرون تابلویی و یا راه اندازی مدارهای امنیتی و کنترلی هستند. همچنین روش سیم کشی Push Button با توجه به نوع و تعداد پلاتین‌ها یا همان کنتاکت‌ها انجام می‌شود. در کل اجزای تشکیل دهنده انواع Push Button به قرار زیر هستند:
عملگر (Actuator)
عملگر، همان مکانیزم و یا قسمتی است که در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. این عملگر می‌تواند شرایط طراحی تک و یا دوبل داشته باشد. عملگر در واقع همان بخش کلید لحظه‌ای Push Button است که با قابلیت تحریک دستی و برگشت‌پذیر طراحی شده است. برخی عملگرها کلیدهای تکی هستند که با توجه به نوع رنگ آنها برای استارت یا استوپ کارایی دارند. عملگرهای دوبل دارای دو عدد بخش تحریک لحظه‌ای هستند.
کنتاکت یا پلاتین
بخش تحریک و تولید سیگنال الکتریکی لحظه‌ای هستند. کنتاکت‌ها بخش‌های الحاقی انواع شستی هستند که در مدل‌های NC (نرمال بسته) و NO (نرمال باز) طراحی می‌شوند. یک Push Button می‌تواند یک یا چند کنتاکت NO و یا NC داشته باشد. کاربرد این تیغه‌های NO و یا NC متفاوت است.
کنتاکت‌های NO در حالت عادی باز هستند که پس از عملکرد لحظه‌ای Push Button برای تولید پالس لحظه‌ای کارایی دارند. اما کنتاکت‌های NC در حالت عادی بسته هستند که پس از عملکرد لحظه‌ای Push Button برای مدتی کوتاه باز می‌شوند و عبور جریان برق از آنها متوقف می‌شود. برای شناسایی این کنتاکت‌ها نیز از زبانه‌های رنگی استفاده شده است. کنتاکت NO دارای زبانه سبز رنگ و کنتاکت NC دارای زبانه قرمز رنگ هستند.
قاب یا بدنه
قاب یا همان بدنه بخش فیزیکی است که محل نگه داشتن عملگر و پلاتین‌ها می‌باشد. قاب Push Button طراحی محکمی دارد تا تحمل فشار دست اپراتورها برای تحریک مداوم عملگر را داشته باشد. همچنین انواع قاب Push Button را در اندازه‌های استاندارد برای نصب شدن تابلویی و تجهیز دستگاه‌های الکتریکی طراحی می‌کنند.
شستی استپ استارت به شکل‌های دایره‌ای و یا مربعی طراحی شده و قابلیت نصب شدن بر درب تابلوهای برق صنعتی و خانگی را دارد. شستی استپ استارت با رنگ سبز دارای تیغه NO است و برای استارت با اتصال جریان لحظه‌ای استفاده می‌شود. اما شستی استپ استارت با عملگر قرمز رنگ دارای کنتاکت NC است که برای طراحی مدار استپ و یا قطع جریان برق کارایی دارد.
شستی با عملگر قارچی
شستی با عملگر قارچی نوع ارتقا یافته از شستی استپ استارت است. این شستی‌ها نیز تنها یک عملگر دارند و در مدل‌های کنتاکت NC برای طراحی مدارهای قطع اضطراری ساخته شده‌اند. عملگر این شاسی‌ها طرحی برجسته و بزرگ شبیه به کلاهک قارچ دارد. این کلاهک قرمز رنگ است. طراحی قارچی شکل کلاهک برای شناسایی سریع و عملکرد بهینه در لحظات بحرانی است. اگر چه شستی با عملگر قارچی قابلیت قطع ساده جریان و طراحی مدارهای معمولی را دارد؛ اما عموماً از این شستی‌ها برای طراحی سیستم قطع اضطراری استفاده می‌کنند. انواع شستی با عملگر قارچی در مدل‌های ساده، قفل شو و چراغ‌دار ساخته می‌شود.
آشنایی با انواع شستی‌ها
Push Buttonها از نظر نوع طراحی، سایز، روش کار، تکنولوژی ساخت و روش نصب و حتی قابلیت‌های کاربردی در انواع متنوع ساخته می‌شوند. عموما این کلیدهای لحظه‌ای را از نظر نوع طراحی عملگر در مدل‌های متنوع اعم از Push Buttonهای معمولی، قارچی، دوبل، چندگانه، خازنی و… دسته بندی می‌کنند. همچنین برای طراحی خروجی انواع Push Button از قابلیت‌های تولید پالس الکتریکی، مکانیکی و یا شبکه پذیر استفاده شده است.
تمامی Push Buttonها دارای تعدادی پلاتین هستند که از آنها برای تولید پالس‌های لحظه‌ای استفاده می‌کنند. اما از این پالس‌های لحظه‌ای در اهداف متنوع و قابلیت‌های کاربردی متفاوت مانند راه اندازی تجهیزات و یا ریست دستگاه و توقف اضطراری و… استفاده می‌شود. با این مقدمه انواع Push Buttonها از نظر طراحی و قابلیت‌های کاربردی به قرار زیر هستند.
شستی استپ استارت
شستی استپ استارت ساده‌ترین نوع در طراحی انواع شستی است. این Push Buttonها دارای فقط یک عملگر هستند و با توجه به نوع رنگ عملگر شناسایی می‌شوند. از این Push Buttonهای تک عملگر برای اهدافی مانند استارت، استوپ، ریست و یا صدور هر نوع فرمان کنترلی دیگر استفاده می‌کنند.
شستی استپ استارت به شکل‌های دایره‌ای و یا مربعی طراحی شده و قابلیت نصب شدن بر درب تابلوهای برق صنعتی و خانگی را دارد. Push Button استپ استارت با رنگ سبز دارای تیغه NO است و برای استارت با اتصال جریان لحظه‌ای استفاده می‌شود. اما Push Button استپ استارت با عملگر قرمز رنگ دارای کنتاکت NC است که برای طراحی مدار استپ و یا قطع جریان برق کارایی دارد.
شستی با عملگر قارچی
Push Button با عملگر قارچی نوع ارتقا یافته از شستی استپ استارت است. این شستی‌ها نیز تنها یک عملگر دارند و در مدل‌های کنتاکت NC برای طراحی مدارهای قطع اضطراری ساخته شده‌اند. عملگر این شاسی‌ها طرحی برجسته و بزرگ شبیه به کلاهک قارچ دارد. این کلاهک قرمز رنگ است.
طراحی قارچی شکل کلاهک برای شناسایی سریع و عملکرد بهینه در لحظات بحرانی است. اگر چه Push Button با عملگر قارچی قابلیت قطع ساده جریان و طراحی مدارهای معمولی را دارد؛ اما عموماً از این Push Buttonها برای طراحی سیستم قطع اضطراری استفاده می‌کنند. انواع Push Button با عملگر قارچی در مدل‌های ساده، قفل شو و چراغ‌دار ساخته می‌شود.
شستی استپ استارت دوبل
شستی استپ استارت دوبل با جانمایی همزمان Push Buttonهای استارت و استپ در یک بدنه مشترک طراحی می‌شوند. یعنی در یک Push Button هم کنتاکت NO با قابلیت استارت داریم و هم از NC با قابلیت استوپ استفاده شده است. این Push Buttonها نیز به مانند دیگر شاسی‌های استوپ و یا استارتی با استفاده از یک سوراخ بر روی بدنه تابلو برق‌ها نصب می‌شوند. اما Push Button استپ استارت دوبل دارای کنتاکت‌های NO و NC است.
بخش عملگر این Push Buttonها نیز دو رنگ طراحی می‌شود. بخش سبز رنگ کلید لحظه‌ای NO برای طراحی بخش استارت مدار فرمان است و کلید لحظه‌ای NC با رنگ قرمز رنگ و برای طراحی بخش استوپ مدار فرمان است. Push Button استپ استارت دوبل در مدل‌های ساده، هم‌سطح، برجسته، چراغ‌دار و… ساخته می‌شود. از این شستی‌ها برای سیم کشی ساده مدار استارت استوپ انواع الکتروموتور در برق صنعتی استفاده می‌کنند.
شستی پیزو الکتریک یا خازنی
شستی پیزو الکتریک یا خازنی با عملگر لمسی و بدون بخش‌های مکانیکی طراحی شده است. بخش عملگر این Push Buttonها یک سطح صاف و خازنی است. با توجه به نوع NO و یا NC بودن حاشیه عملگر خازنی این Push Buttonها را به رنگ قرمز یا سبز در می‌آورند. با لمس دستی سطح خازنی، شستی پیزو الکتریک فعال شده و کنتاکت‌های NO و یا NC آن تغییر حالت می‌دهند.
Push Button پیزو الکتریک یا خازنی به شکلی طراحی شده تا در مقابل نفوذ اجسام خارجی، آب، رطوبت، مواد شوینده، مواد ضدعفونی کننده و هر نوع عامل محیطی مقاوم باشد. از این Push Buttonهای غیر قابل نفوذ برای طراحی سیستم‌های حساس مانند تجهیزات صنایع گاز و پتروشیمی و یا صنایع غذایی، بهداشتی و دارویی استفاده می‌کنند.
Push Button پیزو الکتریک یا خازنی دارای تغذیه است. این Push Buttonها فاقد کلید مکانیکی طراحی شده‌اند. اما برای تحریک آنها به تماس با حداقل فشار در محدوده 5 الی 9 نیوتن نیاز است. بنابراین با هر نوع تماس مثلاً تماس‌های ناخواسته و تصادفی عمل نمی‌کنند. این Push Buttonهای خازنی در مدل‌های خروجی دائمی و یا خروجی پالسی ساخته می‌شوند. همچنین در مدل‌های رنگی، دور رنگ، بی‌رنگ و یا چراغ‌دار در سطح بازار موجود هستند.
Push Button مغناطیس ضد آب با محافظ
شستی مغناطیس ضد آب با محافظ طراحی ویژه با قاب کاملاً ضد آب دارد که با هدف نصب در سیستم‌های خاص صنعتی و مدار فرمان‌ها در محیط‌های تحت نفوذ آب طراحی شده است. این Push Buttonها دارای عملگر مستقل استپ، استارت و بوبین هستند.
هر Push Button مغناطیس ضد آب با محافظ یک کلید مجتمع کامل است که در طراحی آن تمامی نیازها از اجزا و سیم کشی مدار فرمان‌های استاندارد استارت و استپ پیش بینی شده است. همچنین این Push Buttonها از بدنه مقاوم در مقابل نفوذ آب برخوردار هستند.
Push Button مغناطیس ضد آب با محافظ برای راه اندازی کامل مدار استارت استوپ استاندارد در محیط‌های مرطوب طراحی شده است. به این ترتیب به جای آنکه در محیط مرطوب اقدام به سیم کشی گسترده طراحی مدار فرمان استارت استوپ موتورها کنید، می‌توانید از این Push Buttonهای کاملاً مقاوم در مقابل نفوذ جریان آب بهره‌مند شوید.
شستی مکانیکی
شستی‌های مکانیکی فاقد اتصال بخش‌های الکتریکی هستند. این شستی‌ها با هدف عملکرد مکانیکی کلیدهای بزرگ مدار قدرت برق صنعتی طراحی شده‌اند. هر Push Button مکانیکی دارای ساز و کار فیزیکی است که توانایی نصب شدن بر روی تجهیزات بزرگ مدار قدرت مانند کنتاکتورها، بی‌متال‌ها، کنترل کننده‌های بار، بریکر‌ها و… را دارد.
این Push Buttonها یک یا چند واحد مکانیکی دارند که توانایی تحریک مکانیکی تجهیزات مانند کنتاکتورها و یا بریکر‌ها و… را دارد. از انواع شستی مکانیکی با هدف رفع خطا، راه اندازی مجدد، تست و یا قطع مدار و… استفاده می‌کنند.
Push Button مکانیکی برای تحریک المان‌های برق قدرت در شرایط خاص طراحی شده است. بسیاری از تجهیزات تابلو برق‌ها به علت‌های مختلف مانند کشویی بودن تابلوها، اینترلاک درب‌ها، زیاد بودن تجهیزات و یا ضد انفجار و ضد آب بودن از امکان فشردن مستقیم برخوردار نیستند.
به نوعی دسترسی به این تجهیزات برای تحریک فیزیکی آنها سخت و غیر ممکن است. لذا از انواع Push Button مکانیکی برای رسیدن به این تجهیزات و تحریک آنها استفاده می‌کنند.
روش نصب و سیم کشی شستی
سیم کشی شستی‌ها یکسان است. انواع شستی دارای کنتاکت‌های NO و یا NC هستند که در مدارهای استارتی و یا استوپی استفاده می‌شوند. اما اهمیت ماجرا در انتخاب مناسب Push Button است. قاعدتاً از هر نوع شستی در هر نوع عملیات مدار فرمان برق صنعتی و ساختمانی نمی‌توانید استفاده کنید. برای انتخاب و خرید شستی موارد زیر را در نظر بگیرید.
نقش شستی در مدار فرمان چیست؟
با توجه به نوع نقش شستی می‌توانیم در مورد نوع عملگر، نوع رنگ، لیبل یا علائم روی Push Button، چراغ دار بودن، تعداد پلاتین‌ها و نوع کنتاکت‌ها و در نهایت روش سیم کشی Push Button تصمیم‌گیری کنیم.
شرایط بهره‌برداری شستی چگونه است؟
لازم است تا شرایط بهربرداری و سطح دسترسی به آن را بررسی کنید. با توجه به این نکته می‌توانیم نوع دسترسی، محل نصب و شرایط قفل و نشانه گذاری Push Button را معین کنیم.
شستی در چه محیطی نصب می‌شود؟
شرایط نصب در داخل و یا بیرون دستگاه متفاوت است. همچنین حضور در محیط‌های مرطوب، گازی، پتروشیمی‌ها و صنایع شیمیایی متفاوت از دیگر فضاها است. با در نظر داشتن این نکات می‌توانیم در مورد نوع و روش سیم کشی Push Button تصمیم‌گیری کنیم تا از حضور مطمئن و کارآمد آن در سطح طراحی انواع مدار برق فرمان اطمینان داشته باشیم.
نقش شستی‌ها در مدار فرمان چیست؟
در نگاهی جامع با انواع Push Button از نوع استارتی، استوپی و یا عملگرهای قارچی، خازنی و… آشنا شده‌اید. اما نقش Push Button در مدارهای گوناگون چگونه است؟ شستی‌های استپ استارتی طراحی عادی برای مصارف عادی دارند. از Push Button استپ استارتی برای موارد غیر اضطراری، راه اندازی مجدد، تغییر دهنده وضعیت کار سیستم و… استفاده می‌کنند.
این Push Buttonها عملکردی معمولی دارند. اما برخی از شستی‌ها با هدف عملکرد سریع و اضطراری طراحی شده‌اند. نقش Push Button با عملگر قارچی چنین است. این Push Buttonها طراحی شده‌اند تا در شرایط اضطراری سیستم الکتریکی تجهیزات مختلف را غیرفعال کنند.
نقش Push Buttonها علاوه بر روش کار در اطلاع رسانی یا هشدار دادن نیز است. رنگ شاسی‌ها معرف قابلیت کاربردی آن است. در کل شستی‌ها با کنتاکت‌های NO را به رنگ سبز و شستی‌ها با کنتاکت‌های NC را به رنگ قرمز طراحی می‌کنند. برخی از Push Buttonها دارای چراغ هستند. این چراغ معرف فعال بودن خروجی شستی است.
مثلاً اگر از Push Button استپ استارت دوبل برای راه اندازی الکتروموتور‌ها استفاده می‌کنید، می‌توانید از سیگنال فرمان راه اندازی موتور برای چراغ شستی نیز سیم کشی کنید. به این ترتیب مادامیکه موتور فعال است، این چراغ نیز روشن می‌شود.
نکته‌هایی برای خرید شستی
برای طراحی سیستم‌های برق صنعتی و ساختمانی خود به حضور انواع شستی (push-button) نیاز دارید. اما لازم است تا این کلیدهای عملکرد لحظه‌ای را به درستی انتخاب کنید. بررسی محیط نصب از جمله مهمترین نکات است. لازم است تا محیط نصب را بررسی کنید.
به عنوان مثال شستی‌هایی که در محیط خارج از تابلو و خارج از ساختمان در معرض تابش آفتاب قرار می‌گیرند، باید از کیفیت مرغوب و طراحی مقاوم برخوردار باشند. برای این منظور انواع Push Button را با کدهای IP، EX و IK معرفی می‌کنند. این علائم معرف عایق بودن، نفوذ پذیری در مقابل آب و گرد و خاک و همچنین ضد انفجار بودن آن است.
Push Buttonها متفاوت هستند و کارایی متنوع دارند. برای طراحی بهینه سیستم های برق صنعتی و یا خانگی به استفاده تخصصی انواع Push Button نیاز دارید. برای خرید و یا بررسی لیست قیمت انواع شستی می توانید از خدمات تخصصی سایت اینرژی بهرمند شوید. اینرژی مجری تخصصی تامین کالاهای برق صنعتی است و لیست جامع از فروش شستی در سطح اینترتی را مدیریت می کند.
با سلام شستی ها در مدار فرمان چه وظایفی دارند؟سپاس از پاسخگویی ادمین سایت
با سلام وادب.لطفا در مورد طراحی و قابلیت های کاربردی
Push Buttonها اطلاعات بیشتری لطف بفرمایین.با سپاس از راهنمایی سایت اینرژی